Ponieważ cena oferty przystępującego jest niższa o ponad 30% od wartości szacunkowej zamówienia i nie zaszły przesłanki wyłączające zastosowanie przez zamawiającego art. 90 ust. 1a pkt 1 ustawy Pzp., o których mowa in finito wskazanego przepisu, czynność zamawiającego dotyczącą wezwania przystępującego do złożenia wyjaśnień w zakresie zaoferowanej ceny należy uznać za uzasadnioną. Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy Pzp, obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu, spoczywa na wykonawcy.
W przedmiotowym postępowaniu odwoławczym ciężar ten spoczywał na przystępującym, który wszakże - w ocenie Izby - ciężarowi temu nie sprostał. Podkreślenia wymaga, że wykonawca broniący swojej oferty, winien w szczególności wykazać zasadność i rzetelność wyjaśnień złożonych w wyniku wezwania wystosowanego przez zamawiającego na mocy art. 90 ust. 1 ustawy Pzp. Izba w postępowaniu odwoławczym ocenia bowiem zgodność z prawem czynności zamawiającego, czyli -w rozpoznawanym przypadku - trafność oceny przez zamawiającego złożonych wyjaśnień. Dokonując analizy wyjaśnień złożonych przez przystępującego, Izba stwierdziła, iż wyjaśnienia złożone przez przystępującego są zbyt ogólne, by uznać je za wystarczające do uznania, że wykonawca ten nie zaoferował rażąco niskiej ceny.
Przystępujący wskazał jedynie, że ceny zostały skalkulowane w sposób rzetelny, z uwzględnieniem wymagań SIWZ, z zastosowaniem marży oraz z uwzględnieniem wszelkich kosztów wytworzenia usługi, natomiast koszt dzierżawy przedmiotu oferty wyliczono z zastosowaniem standardowego kosztu dzierżawy, uwzględniającego koszty użytkowania i serwisowania zaoferowanego sprzętu. Przystępujący nie wskazał jednak na żadne konkretne kwoty, które potwierdzałyby zasadność przyjętych założeń. Przystępujący nie wskazał, jakie są w istocie koszty wytworzenia, jaką marżę przyjął. Nie podał żadnych szczegółów, na podstawie których dokonał wyliczenia ceny.
Nie przedłożył również żadnych dowodów, pomimo tego, że zamawiający w wezwaniu do złożenia wyjaśnień żądał również przedstawienia dowodów na poparcie wskazanych okoliczności, a wskazane w wyjaśnieniach okoliczności, są jedynie ogólnymi stwierdzeniami, niepopartymi żadnymi konkretnymi kwotami. Wyjaśnienia przystępującego nie mogą być zatem uwzględnione. To na nim bowiem spoczywa obowiązek udowodnienia zasadności zaoferowanej ceny. Wskazując na powyższe, Izba uznała, że przystępujący nie wykazał, że zaoferowana przez niego cena nie jest rażąco niska, w związku z czym jego oferta podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp Izba uznała za zasadny zarzut dotyczący zaniechania odrzucenia oferty przystępującego, mimo że jest ona niezgodna z SIWZ z powodu niedoszacowania.
W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej, nie budzi wątpliwości, że przystępujący nie uwzględnił w swojej ofercie ilości testów uwzględniających dodatkowe testy na kalibrację oraz zaokrąglenia do pełnej ilości opakowań w górę. Fakt ten został wskazany przez zamawiającego w piśmie z dnia 18 grudnia 2020 roku, przyczym tę niezgodność zamawiający zakwalifikował jako oczywistą omyłkę rachunkową, polegającą na błędnym wyliczeniu wartości netto i brutto w formularzu cenowym.
Przystępujący zgodził się z zamawiającym i zaakceptował dokonane poprawki, czym zmienił swe oświadczenie z dnia 9 października 2020 r., w którym wskazał, że uwzględnił w ofercie wymagane dodatkowe ilości odczynnika. Ze stanowiskiem zamawiającego i przystępującego nie sposób się zgodzić. Oczywistą omyłką rachunkową jest omyłka wynikająca z błędnej operacji rachunkowej na liczbach. Stwierdzenie omyłki może mieć miejsce w sytuacji, w której przebieg działania matematycznego może być prześledzony i na podstawie reguł rządzących tym działaniem możliwe jest stwierdzenie błędu w jego wykonaniu.
W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej ugruntowany jest pogląd, że dla uznania, iż omyłka rachunkowa ma charakter oczywisty, wystarczający jest fakt jej ustalenia podczas sprawdzania obliczeń zgodnie z podanym przez zamawiającego sposobem obliczenia ceny oferty oraz możliwość jej jednoznacznego stwierdzenia(tak w wyroku KIO z dnia 1 września 2011 r., KIO 1787/11, a także w wyroku KIO z dnia 28 września 2010 r., KIO 1978/10).
Oczywista omyłka rachunkowa jest to zatem niezamierzony błąd rachunkowy popełniony przez wykonawcę, polegający na uzyskaniu nieprawidłowego wyniku działania arytmetycznego. Z taką sytuacją nie mieliśmy do czynienia w rozpoznawanym przypadku. Zamawiający bowiem najpierw dokonał zmiany w przedmiocie oferty przystępującego, polegającej na dodaniu do przedmiotu zamówienia ilości testów nieuwzględnionych przez przystępującego, pomimo takiego wymogu wskazanego w SIWZ, a następnie dokonał przeliczenia ceny oferty przystępującego, w wyniku czego cena ta wzrosła o ponad 45.000 złotych. Podkreślenia przy tym wymaga, iż zamawiający, przed dokonaniem poprawki, zwracał się do przystępującego o złożenie wyjaśnień i dopiero na ich podstawie dokonał zmiany oferty.
Okoliczności te przesądzają, iż dokonana przez zamawiającego zmiana treści oferty przystępującego nie miała charakteru oczywistego oraz nie była to omyłka rachunkowa, której istota, jak już wyżej wskazano, polega na błędnym wykonaniu działania matematycznego, nie zaś na dodawaniu do ceny oferty cen asortymentu nieuwzględnionego w ofercie wykonawcy. Tym samym Izba zgodziła się ze stanowiskiem odwołującego, iż przystępujący nie doszacował swej oferty poprzez nieuwzględnienie ilości odczynników koniecznych do kalibracji i wymagających zaokrąglenia w górę do pełnej ilości opakowania. Oferta przystępującego jest zatem niezgodna z treścią SIWZ i podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 ustawy Pzp.
Wyrok z dnia 7 grudnia 2020 r., KIO 3018/20