Jawność postępowania o udzielenie zamówienia, określona w art. 8 ust. 1 ustawy Pzp, jest jedną z fundamentalnych zasad obowiązujących w systemie zamówień publicznych, służącą m.in. realizacji innych naczelnych zasad, takich jak zasada uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Jawność postępowania pozwala na weryfikację i ocenę działań podmiotów zamawiających oraz gwarantuje konkurującym z sobą wykonawcom możliwość pozyskania wiedzy niezbędnej do realnego korzystania ze środków ochrony prawnej.
W związku z wagą tej zasady z punktu widzenia prawidłowości postępowania o udzielenie zamówienia oraz uprawnień podmiotów ubiegających się o jego udzielenie, ograniczenie dostępu do informacji związanych z postępowaniem może zachodzić jedynie wyjątkowo, wyłącznie w przypadkach określonych ustawą, co wynika z art. 8 ust. 2 ustawy Pzp.
Wyjątkiem od tej zasady jest wyłączenie udostępniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa, na podstawie art. 8 ust. 3 ustawy Pzp, zgodnie z którym nie ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jeżeli wykonawca, nie później niż w terminie składania ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, zastrzegł, że nie mogą być one udostępniane oraz wykazał, iż zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, przy czym wykonawca nie może zastrzec informacji, o których mowa w art. 86 ust. 4 ustawy Pzp.
Możliwość nieujawnienia informacji w postępowaniu o udzielenie zamówienia należy więc traktować jako sytuację wyjątkową, a podstawy do skorzystania z niej traktować zawężająco, w przeciwnym bowiem razie jawność postępowania i wynikające z niej wartości i gwarancje nie byłyby realizowane. Tym samym nie można zgodzić się z dostrzeganą m.in. w praktyce orzeczniczej Izby skłonnością wykonawców, a niekiedy też zamawiających, do liberalnego traktowania przesłanek faktycznych i prawnych warunkujących objęcie przedstawianych przez wykonawców informacji tajemnicą przedsiębiorstwa.
Uznając możliwość odstąpienia od jawności informacji związanych z postępowaniem za wyjątek od zasady, ustawodawca zdecydował, że w odniesieniu do pewnych kategorii informacji nie istnieje możliwość zastosowania tego wyjątku. Dotyczy to określonych w art. 86 ust. 4 ustawy Pzp informacji podawanych podczas otwarcia ofert.
W uchwale z dnia 2 sierpnia 2018 r., KIO/KU 30/18, Krajowa Izba Odwoławcza zgodziła się ze stanowiskiem Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych zawartym w wyniku kontroli, że do informacji jawnych należą informacje dotyczące ceny, co jest pojęciem o szerszym zakresie znaczeniowym, niż pojęcie ceny, zdefiniowane w art. 2 ust. 1 ustawy Pzp, i - jako służące realizacji zasady jawności postępowania - nie może być interpretowane zawężająco.
W związku z tym informacje bezpośrednio związane z ceną ofert i stanowiące jej uszczegółowienie należy traktować jako informacje dotyczące ceny w rozumieniu art. 86 ust. 4 ustawy Pzp.
Krajowa Izba Odwołąwcza uznała jednak, że nie można oczywiście wykluczyć, że informacje na temat ceny oferty przy określonym, wysokim stopniu szczegółowości i przedstawieniu autorskich założeń i strategii wykonawcy (np. w wyjaśnieniach składanych na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp), mogą - przy spełnieniu pozostałych przesłanek ochrony - być uznane za tajemnicę przedsiębiorstwa.
W rozpoznawanej sprawie problem dotyczył rozbicia ceny oferty, polegającego na przedstawieniu jej części składowych, a stopień szczegółowości tego rozbicia i zawartość poszczególnych pozycji została narzucona przez Zamawiającego. W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej takie informacje należy uznać za podlegające ujawnieniu informacje dotyczące ceny.
Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła równie z uwagę, że ustawodawca w art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przesądził, że zastrzegana informacja ma mieć charakter techniczny, technologiczny, organizacyjny przedsiębiorstwa lub inny posiadający wartość gospodarczą. Podkreślenia wymaga, że przesłanka „posiadający wartość gospodarczą” odnosi się nie tylko do informacji „innej”, ale także informacji technicznej, technologicznej i organizacyjnej. Nie wystarcza więc stwierdzenie, że dana informacja ma charakter techniczny, technologiczny czy organizacyjny, ale musi także ona przedstawiać pewną wartość gospodarczą dla wykonawcy właśnie z tego powodu, że pozostanie poufna. Taka informacja może być dla wykonawcy źródłem jakichś zysków lub pozwalać mu na zaoszczędzenie określonych kosztów.
W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej Konsorcjum B. nie wykazało (a nawet nie mogło wykazać), że rozbicie ceny ofertowej ma wartość gospodarczą i powinno pozostać niejawne. Jak bowiem słusznie zauważył Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, dokument ten obejmuje wpisane przez wykonawcę do opracowanego przez Zamawiającego wzoru ceny poszczególnych pozycji składających się na cenę oferty, nie zawiera natomiast żadnych szczegółowych informacji na temat przyjętego przez wykonawcę sposobu budowania i kalkulacji ceny, informacji mogących stanowić źródło wiedzy o strategii cenowej, czy innych informacji, które mogłyby być wykorzystane przez konkurencję w przyszłych postępowaniach. Nie sposób dopatrzeć się wśród nich żadnych, nawet pośrednich informacji na temat organizacji przedsiębiorstwa wykonawcy, na co wskazało Konsorcjum B. w przedstawionym uzasadnieniu.
Uchwała z dnia 2 sierpnia 2018 r., KIO/KU 30/18
Źródło: www.uzp.gov.pl