Tryb WR - art. 67 ust. 1 pkt 1 lit. a
Niespodzianki nie było, bo być nie mogło. Postępowanie o udzielenie zamówienia na dostawę samolotów „średnich” do przewozu najważniejszych osób w państwie jest natomiast modułowym przykładem, jak zamawiający nie powinien przeprowadzać postępowania o udzielenie zamówienia w trybie zamówienia z wolnej ręki. W chwili wszczęcia postępowania nie było też wyjątkowej sytuacji niewynikającej z przyczyn leżących po strome zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć i nie było konieczności natychmiastowego wykonania zamówienia. Wartość kontraktu to 523 mln dolarów - 2,066 mld zł netto, a z podatkiem ponad 2,5 mld zł.
W ocenie Odwołującego już sam fakt istnienia innego niż Boeing wykonawcy, który mógłby złożyć ofertę - a według odwołującego nie ulega wątpliwości, że tacy wykonawcy są, chociażby wykonawcy biorący udział w unieważnionym postępowaniu - uniemożliwia zastosowanie trybu zamówienia z wolnej ręki. W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej Zamawiający błędnie przyjął, że istnieje tylko jeden wykonawca zdolny dostarczyć mu przedmiot zamówienia, gdyż jak wynika z ustaleń faktycznych istnieje więcej niż jeden podmiot zdolny dostarczyć zamawiającemu samolot średni w wymaganej konfiguracji.
Zamawiający jako podstawę prawną zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki wskazał art. 131h ust. 6 pkt 3 Pzp i podał, że natychmiastowe wykonanie zamówienia jest konieczne z uwagi na wyjątkową sytuację - złożenie ofert podlegających odrzuceniu i w konsekwencji unieważnienie postępowania, które to okoliczności nie są zależne od zamawiającego i których nie mógł on przewidzieć, gdyż wolne sloty Boeinga są zarezerwowane na krótki czas, a niezrealizowanie zadania spowoduje, że ucierpi na tym ciągłość zdolności operacyjnej z uwagi na brak dostępności samolotów, bezpieczeństwo przewozu najważniejszych osób w państwie, zachowanie procesu przekształceń strukturalno-etatowych, wygaśnięcie części środków budżetowych.
W wyroku KIO 514/17, KIO 525/17, KIO 546/17, Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że zamawiający Skarb Państwa - Ministerstwo Obrony Narodowej Inspektorat Uzbrojenia, przy wyborze trybu udzielenie zamówienia dokonał zastosował tryb zamówienia z wolnej ręki z naruszeniem ustawowych przesłanek wyboru tego trybu udzielenia zamówienia
W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej skoro zamawiający twierdził, że dostawa jest możliwa tylko od jednego wykonawcy z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze, to nie jest możliwe wykazanie zaistnienia tej przesłanki bez określenia przedmiotu dostawy w tym z nazwy i modelu i wskazania na jej unikalne cechy techniczne, które powodują, że nie jest możliwe uzyskanie potrzebnego zamawiającemu przedmiotu zamówienia od innego wykonawcy