Czy zamawiający musi w umowie w sprawie zamówienia publicznego precyzyjnie określać, w jakich przypadkach kara umowna będzie naliczana?
W wyroku z dnia 23 czerwca 2017 r., KIO 1117/17, KIO 1128/17, Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że nie było uzasadnione stanowisko Odwołującego co do konieczności wyłączenia kar umownych z tytułu braku lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, w tym także dostawcy lub usługodawcy. Celem wprowadzenia wyżej wymienionej sankcji było zabezpieczenie Zamawiającego na wypadek zaniedbań wykonawcy w zapłacie podwykonawcom należnego im wynagrodzenia. Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła uwagę, że art. 143d ust. 1 pkt 7 Pzp zawiera postanowienia dotyczące wysokości kar z tytułu braku zapłaty lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcom lub dalszym podwykonawcom. Tym samym wyłączenie kar umownych z tytułu braku lub nieterminowej zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy, w tym także dostawcy lub usługodawcy pozostawałoby w sprzeczności z art. 143d ust. 1 pkt 7 Pzp.
Krajowa Izba Odwoławcza podzieliła także stanowisko, zgodnie z którym „Zamawiający nie jest zobligowany do przewidzenia w przyszłej umowie kar umownych „dla siebie samego”. Umowa określona przez Zamawiającego jest umową adhezyjną. Oznacza to, że Wykonawca w sposób dobrowolny może do niej przystąpić i zaakceptować jej warunki lub nie.
Krajowa Izba Odwoławcza uwzględniła natomiast zarzut dotyczący punktu 42 („Pkt 42 - za każdy inny przypadek niewykonania lub nienależytego wykonania Kontraktu niż przewidziane w pkt 1-24 powyżej - w wysokości 50 000 zł za każdy stwierdzony przypadek.”). W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej „Kara umowna nie przysługuje z ustawy tylko z mocy stron, które zapis ten wprowadzają. Dlatego też umowa powinna precyzyjnie określać, w jakich przypadkach taka kara się należy.
Dłużnik (wykonawca) powinien mieć świadomość tego, jakie naruszenie przez niego postanowień umowy skutkować będzie możliwością żądania przez druga stronę zapłaty kary umownej. W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej określenie, że jakiekolwiek naruszenie postanowień umowy niezależnie od rodzaju i wagi tego naruszenia nie spełnia tego wymogu.
Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że określenie kary umownej w wysokości 50 000 złotych należnej za każde naruszenie postanowień umowy może doprowadzić do sytuacji, w której kara umowna powinna zostać uznana za rażąco wygórowaną. Zapisy wzoru umowy nie wykluczają bowiem możliwości żądania kary umownej w tej wysokości, nawet w przypadku drobnych formalnych naruszeń postanowień umowy, nie mających żadnego wpływu na wykonanie podstawowego świadczenia wykonawcy określonego w umowie.
Przeczytaj także:
Kary umowne w umowie w sprawie zamówienia publicznego >>>
Opracowanie: Zespół wPrzetargach