Czy termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy przewidziany w umowie o podwykonawstwo może być krótszy niż 15 dni od dnia doręczenia wykonawcy, podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy faktury lub rachunku, potwierdzających wykonanie zleconej podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy roboty budowlane ?
Odwołujący wniósł odwołanie od niezgodnych z prawem czynności Zamawiającego, zarzucając naruszenie art. 36 ust. 2 pkt 11a ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą Pzp; art. 143b ust. 2 ustawy Pzp oraz art. 3531 k.c. w zw. z art, 139 ust. 1 ustawy Pzp poprzez zobowiązanie oferentów do określenia w umowach podwykonawczych terminu zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy na 15 dni licząc od dnia doręczenia wykonawcy, podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy faktury lub rachunku, potwierdzających wykonanie zleconej podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy roboty budowlanej, dostawy lub usługi, a tym samym niedozwoloną, wykraczającą poza uprawnienie ustawowe ingerencję w treść umów podwykonawczych.
Stanowisko Krajowej Izby Odwoławczej
Po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego Izba nie doszukała się w działaniach Zamawiającego naruszenia przepisów art. 36 ust. 2 pkt 11a, art. 143b ust. 2 ustawy Pzp oraz art. 3531 k.c. w zw. z art, 139 ust. 1 ustawy Pzp. Podstawowym, istotnym zagadnieniem wymagającym rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie była kwestia oceny czy Zamawiający miał dostateczne podstawy prawne do zredagowania postanowień SIWZ w zakresie § 10 ust. 3 i § 11 ust. 3 projektu umowy zawartego w Część I ustalając 15 dniowy termin zapłaty.
Według zapatrywania Izby Zamawiający wprowadził w § 10 ust. 3 i § 11 ust. 3 projektu umowy zawartego w Część I SIWZ postanowienia niekolidujące z powołanymi wyżej przepisami prawa.
Izba ustaliła, że Zamawiający w § 10 ust. 3 projektu umowy zawartego w Część I wprowadził następującą treść: „Termin zapłaty wynagrodzenia Podwykonawcy lub dalszemu Podwykonawcy przewidziany w umowie o podwykonawstwo nie może być dłuższy niż 15 dni od dnia doręczenia Wykonawcy, Podwykonawcy lub dalszemu Podwykonawcy faktury lub rachunku, potwierdzających wykonanie zleconej Podwykonawcy lub dalszemu Podwykonawcy roboty budowlanej.”.
Nadto Izba stwierdziła, że treść § 11 ust. 3 projektu umowy zawartego w Część I SIWZ była następująca:
„Termin zapłaty wynagrodzenia Podwykonawcy lub dalszemu Podwykonawcy przewidziany w umowie o podwykonawstwo nie może być dłuższy niż 15 dni od dnia doręczenia Wykonawcy, Podwykonawcy lub dalszemu Podwykonawcy faktury lub rachunku, potwierdzających wykonanie zleconej Podwykonawcy lub dalszemu Podwykonawcy dostawy lub usługi.”.
Istota sporu pomiędzy stronami sprowadzała się do odmiennej oceny możliwości skrócenia terminu, o którym mowa w art. 143b ust. 2 ustawy Pzp z 30 dni do 15 dni. Przy czym Odwołujący stanął na stanowisku, że nie jest możliwa modyfikacja terminu ustawowego w SIWZ i powinien pozostać termin 30 dniowy.
W ocenie Izby powyższy zabieg dokonany przez Zamawiającego w SIWZ polegający na skróceniu terminu zapłaty do 15 dni był prawnie dopuszczalny. Zgodnie z art. 143b ust. 2 ustawy Pzp termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy przewidziany w umowie o podwykonawstwo nie może być dłuższy niż 30 dni od dnia doręczenia wykonawcy, podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy faktury lub rachunku, potwierdzających wykonanie zleconej podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy dostawy, usługi lub roboty budowlanej.
Cyt. wyżej norma prawna zakreśla maksymalny termin zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy przewidziany w umowie o podwykonawstwo, który nie może trwać dłużej niż 30 dni, nie przesądza jednak o możliwości skorzystania z terminu krótszego. Według zapatrywania Izby o naruszeniu tego przepisu można by mówić jedynie w przypadku wprowadzenia terminu zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy przewidzianego w umowie o podwykonawstwo dłuższego niż 30 dni, co w rozpoznawanej sprawie nie ma miejsca.
Jednocześnie stosownie do przepisu art. 36 ust. 2 pkt 11a ustawy Pzp w przypadku, gdy przepisy ustawy nie stanowią inaczej, specyfikacja istotnych warunków zamówienia zawiera również w przypadku zamówień na roboty budowlane wymagania dotyczące umowy o podwykonawstwo, której przedmiotem są roboty budowlane, których niespełnienie spowoduje zgłoszenie przez zamawiającego odpowiednio zastrzeżeń lub sprzeciwu, jeżeli zamawiający określa takie wymagania.
Izba uznała, że Zamawiający wprowadzając postanowienia § 10 ust. 3 i § 11 ust. 3 projektu umowy zawartego w Część I SIWZ uczynił zadość powyższym wymaganiom ustawy Pzp.
Rozpoznając przedmiotową sprawę Izba wzięła również pod uwagę przepis art. 139 ust. 1 ustawy Pzp, który stanowi, że do umów w sprawach zamówień publicznych, zwanych dalej „umowami”, stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej.
W przekonaniu Izby przepis art. 3531 k.c. ma zastosowanie, o ile nie koliduje z przepisami art. 36 ust. 2 pkt 11a ustawy Pzp i art. 143b ust. 2 ustawy Pzp, w myśl tego pierwszego przepisu strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Wymaga jednak wskazania Izby, że art. 36 ust. 2 pkt 11a ustawy Pzp uprawnia Zamawiającego do określenia wymagań dotyczących umowy o podwykonawstwo, w ramach przepisu art. 143b ust. 2 ustawy Pzp. Jeżeli zaś przepis art. 143b ust. 2 ustawy Pzp nie ogranicza Zamawiającego w możliwości ustanowienia terminu zapłaty, który nie może być dłuższy niż 30 dni od dnia doręczenia wykonawcy, podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy faktury lub rachunku, potwierdzających wykonanie zleconej podwykonawcy lub dalszemu podwykonawcy dostawy, usługi lub roboty budowlanej, to w takim razie zasada swobody umów ulega pewnemu ograniczeniu wynikającemu z powołanych już wielokrotnie przepisów art. 36 ust. 2 pkt 11a i art. 143b ust. 2 ustawy Pzp.
Zob. wyrok z dnia 2 czerwca 2015 r., KIO 1032/15
Teksty i sygnatury orzeczeń Krajowej
Izby Odwoławczej pochodzą z bazy orzeczeń Krajowej Izby Odwoławczej dostępnej
na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych