Podmiot orzekający: Sąd Apelacyjny w Szczecinie
Data wydania i sygnatura orzeczenia: wyrok z dnia 17 listopada 2016 r., I ACa 709/16
Momentem zamykającym możliwość zgłoszenia podwykonawcy z punktu widzenia solidarnej odpowiedzialności inwestora umowy lub jej projektu oraz dokumentacji jest chwila zakończenia robót przez podwykonawcę
Sąd Apelacyjny podziela najnowsze poglądy orzecznictwa (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 czerwca 2016 r., I ACa 398/16; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 19 maja 2016 r., I ACa 127/16, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 12 maja 2016 r., I ACa 114/16; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 maja 2016 r., VI ACa 231/15, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2016 r., I CSK 149/15; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 18 lutego 2016 r., I ACa 904/15; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2016 r., III CZP 108/15; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2015 r., II CSK 551/14; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2015 r., III CZP 45/15 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2015 r., III CSK 370/14) gdzie po pierwsze przyjmuje się, że inwestor może wyrazić zgodę na zawarcie przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą także w sposób dorozumiany (dorozumiana zgoda czynna), np. poprzez tolerowanie obecności podwykonawcy na placu budowy, dokonywanie wpisów w jego dzienniku budowy, odbieranie wykonanych przez niego robót oraz dokonywanie przez niego innych czynności.
Nie może budzić wątpliwości, że sama tylko wiedza inwestora o wykonywaniu prac przez podmiot trzeci, z którym nie zawarł umowy, nie jest wystarczająca do przyjęcia odpowiedzialności z art. 6471 § 5 k.c.
W zakresie owej dorozumianej zgody inwestora należy brać pod uwagę, że dla przypisania określonemu zachowaniu (zaniechaniu) podmiotu obrotu cywilnoprawnego znaczenia (skutków) dorozumianego oświadczenia woli, konieczne jest, by w danych okolicznościach nie było wątpliwości co do treści tego oświadczenia, a zatem, aby zachowanie wskazywało jednoznacznie na wyrażenie oświadczenia woli i nie mogło być uzasadnione innymi motywami niż dążenie do wywołania określonych skutków prawnych. Niewątpliwie zachowanie uzasadniające przypisanie oświadczenia woli w sposób konkludentny musi dotyczyć osób uprawnionych do złożenia takiego oświadczenia. Kwestia ta winna być uwzględniana zwłaszcza w przypadku przypisywania oświadczeń woli osobom prawnym (innym jednostkom organizacyjnym mającym zdolność prawną). Osoba prawna złoży, więc oświadczenie woli konkludentnie jedynie wówczas gdy wniosek taki można wyprowadzić na podstawie zachowania się organu uprawnionego do jej reprezentacji.
W zakresie wszystkich powyższych kwestii koniecznym jest analiza całokształtu okoliczności konkretnej sprawy i nie jest możliwym utworzenie listy okoliczności, które jednoznacznie dowodzą udzielenia dorozumianej zgody lub taki wniosek wykluczają. Należy mieć tu na uwadze konieczność wykładania przepisów o ochronie podwykonawców, a więc art. 647 1 kodeksu cywilnego, celowościowo i funkcjonalnie, ze względu właśnie na tę ochronę.
Przepis art. 6471 § 2 k.c. nie uzależnia natomiast odpowiedzialności inwestora od przedłożenia mu dokumentacji, jeśli wyraża on w opisany powyżej sposób czynny zgodę na udział podwykonawcy w realizacji inwestycji. W szczególności jeżeli inwestor zrezygnował z wglądu do dokumentacji lub z żądania informacji od wykonawcy, skuteczność jego zgody na zawarcie umowy z podwykonawcą nie jest uzależniona od przedstawienia umowy lub projektu umowy oraz wiedzy o jej postanowieniach i wystarczającym jest samo zapewnienie mu obiektywnej możliwości zapoznania się z postanowieniami tej umowy, które wyznaczają zakres jego odpowiedzialności przewidzianej w art. 6471 § 5 k.c.
Na zaaprobowanie zasługuje wreszcie pogląd prawny wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 25 czerwca 2015 r. (I ACa 553/15), wedle którego momentem zamykającym możliwość zgłoszenia podwykonawcy z punktu widzenia solidarnej odpowiedzialności inwestora umowy lub jej projektu oraz dokumentacji jest chwila zakończenia robót przez podwykonawcę. Przedłożenie dokumentów w terminie późniejszym mijałoby się, bowiem z celem regulacji, ponieważ chodzi o umożliwienie inwestorowi zapoznania się z dokumentami przed powstaniem obowiązku zapłaty wynagrodzenia.
Wyrok pochodzi z Portalu Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie