W wyroku z 25.11.2016 r., VI ACa 1356/15, Sąd Apelacyjny w Warszawie uznał, że w przypadku wynagrodzenia ryczałtowego, ryzykiem kontraktowym nie mogą być objęte skutki przyszłych umów, zawieranych przez zamawiającego z osobami trzecimi, na treść których wykonawca nie ma żadnego wpływu. W ocenie Sądu „Dla prawidłowego skalkulowania wysokości wynagrodzenia za prace w ramach umowy o roboty budowalne istotny jest więc przede wszystkim zakres obowiązków wykonawcy. Bezsporny jest fakt, że określone w umowie wynagrodzenie za realizację prac związanych z budową odcinka autostrady jest wynagrodzeniem ryczałtowym, jednak wynagrodzeniem wyliczonym przez wykonawcę na podstawie tych danych, jakimi dysponował w dacie składania oferty.
Niewątpliwie w ramach zawartej umowy powodowie jako Wykonawcy zobowiązali się do wykonania prac obejmujących także budowę i przebudowę sieci wodociągowej oraz napowietrznych i kablowych linii elektroenergetycznych. Określony w umowie zakres związanych z tymi pracami obowiązków ciążących na powodach został określony w pkt (...) Programu (...), zgodnie z którym „w przypadku kolizji z istniejącymi urządzeniami infrastruktury technicznej, Wykonawca zaprojektuje i wykona ich przebudowę lub zabezpieczenie. Dodatkowo Wykonawca uzyska od właścicieli lub zarządców , warunki techniczne, pozwolenia, uzgodnienia i zatwierdzenia na przebudowę lub likwidację infrastruktury technicznej”. Nałożony na wykonawcę obowiązek uzyskania od właścicieli lub zarządców urządzeń infrastruktury pozwoleń i uzgodnień nie obejmował czynności związanych z dodatkowym nadzorem prac wykonywanych przez powodów i nie uprawniał powodów do zawierania z gestorami urządzeń infrastruktury umów określających warunki współpracy w ramach realizacji zadania inwestycyjnego.”
Sąd zwrócił również uwagę, że „istotne znaczenie ma jednak fakt, że kwota jaką pozwany obciążył powodów wynika wprost z umów zawartych przez pozwanego z podmiotami trzecimi już w trakcie wykonywania przez powodów prac zmierzających do realizacji celu umowy. Nie ma więc podstaw do uznania, że na etapie dokonywania kalkulacji wysokości wynagrodzenia powodowie mogli uwzględnić kwoty wynikające z tych umów, czy też przewidzieć, że umowy te zostaną zawarte i na jakich warunkach.
Ryczałtowy charakter uzgodnionego wynagrodzenia nie oznacza, że obejmuje ono wszystkie koszty wiążące się z realizacją inwestycji.” Sąd uznał również, że „Umówione przez strony wynagrodzenie ryczałtowe odnosiło się do tych czynności i robót, jakie powodowie jako wykonawcy zobowiązali się wykonać wobec zamawiającego, który wpłynął na określenie ich rodzaju i wartości w dokumentacji sporządzonej w ramach przygotowania do przetargu. Stanowisko pozwanego nakładające na wykonawcę obowiązek uwzględnienia w ramach kalkulacji wysokości wynagrodzenia obciążeń wynikających z umów jakie w przyszłości zawrze inwestor w celu zapewnienia wykonawcy możliwości prowadzenia prac wymagających dostępu do sieci wodociągowej i elektroenergetycznej nie znajduje uzasadnienia ani w treści zawartej przez strony umowy, ani w przepisach prawa.
Ryzyko wykonawcy związane z uzgodnieniem wynagrodzenia ryczałtowego jest zwykłym ryzykiem kontraktowym, które może być przy dochowaniu należytej staranności odpowiednio skalkulowane. Nie ma zaś podstaw do uznania, że takim ryzykiem mogą być objęte skutki przyszłych umów, zawieranych przez inwestora z osobami trzecimi, na treść których wykonawca nie ma żadnego wpływu.
Umowy z których pozwany wywodzi swoje roszczenie w stosunku do powodów zostały zawarte wyłącznie przez inwestora, który w swoim imieniu zobowiązał się do zapłaty wskazanych w umowach kwot. Skoro pozwany jako inwestor przyjął na siebie obowiązek zapłaty, nie ma podstaw do obciążania tymi należnościami powodów, w szczególności gdy taki obowiązek nie wynika z treści zawartej przez strony umowy.”
Opracowanie: Zespół wPrzetargach
Link do wyroku:
http://orzeczenia.waw.sa.gov.pl/content/$N/154500000003003_VI_ACa_001356_2015_Uz_2016-11-29_001