Krajowa Izba Odwoławcza przed dokonaniem analizy prawnej treści art. 93 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp uznała za konieczne wskazać, że z dyrektywy 2004/18/WE (w szczególności z treści art. 41 i 43 tejże dyrektywy) nie wynika katalog przesłanek dających zamawiającemu podstawę do rezygnacji z udzielenie zamówienia. Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazuje natomiast na dopuszczalność określenia takich podstaw przez państwa członkowskie, a także na dopuszczalność przyznania przez prawodawcę krajowego właściwym sądom krajowym uprawnienia w zakresie dokonania kontroli zgodności z prawem decyzji przyjętych przez instytucje zamawiające, która ma służyć zapewnieniu poszanowania odnośnych zasad prawa Unii lub przepisów krajowych transponujących te zasady, a także dokonania kontroli celowości, przy czym kontrola ta nie może być ograniczona wyłącznie do badania arbitralnego charakteru decyzji instytucji zamawiającej. Tak Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 11 grudnia 2014 r. sygn. akt C-440/13 w postępowaniu Croce Amica One Italia Srl przeciwko Azienda Regionale Emergenza Urgenza (AREU). Ustawodawca krajowy zdecydował się skorzystać z uprawienia dookreślenia przesłanek unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego zamykając je w ścisły krąg przesłanek nie pozwalający na zastosowanie wykładni rozszerzającej. Umożliwił także kontrolę zamawiających, w tym zakresie w ramach systemu środków ochrony prawnej.
Aby dokonać prawidłowej analizy art. 93 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp w pierwszej kolejności należy ustalić, czym jest interes publiczny. Izba w tym zakresie w pełni podziela i przyjmuje za własną wykładnię tego pojęcia dokonaną przez Trybunał Konstytucyjny w uchwale z dnia 12 marca 1997 r., W 8/96, gdzie określono, że jako interes publiczny należy bez wątpienia uznawać korzyści uzyskiwane w wyniku realizacji przedsięwzięć służących ogółowi w zakresie zadań ciążących na administracji rządowej oraz samorządowej, realizowanych w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych, związanych np. z ochroną zdrowia, oświaty, kultury czy porządku publicznego. Definicję interesu publicznego w ujęciu bardziej funkcjonalnym prezentują sądy administracyjne i tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w orzeczeniu z dnia 13 lipca 2010 r., II SA/Wa 488/10 stwierdził, że interes publiczny jest pojęciem niedookreślonym, nieposiadającym zwartej, zapisanej formuły na gruncie obowiązującego prawa. Interes publiczny odnosi się w swej istocie do spraw związanych z funkcjonowaniem państwa oraz innych ciał publicznych jako pewnej całości, szczególnie z funkcjonowaniem podstawowej struktury państwa. Skuteczne działanie w granicach interesu publicznego wiąże się z możliwością realnego wpływania na funkcjonowanie określonych instytucji państwa w szerokim tego słowa znaczeniu.
Podobnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 lutego 2006 r., II SA/Wa 1720/05 stwierdził, że ustalenie interesu publicznego następuje w kontekście różnego rodzaju zdarzeń społecznych, politycznych, gospodarczych. Za sprawę szczególnie istotną dla interesu publicznego należy uznać taką, która - ze względu na rodzaj, czas, miejsce, sposób, okoliczności rozstrzygania i późniejszej realizacji - w istotnym zakresie wpływa lub może wpływać na wykonywanie przez podmioty władzy publicznej (w tym także inne osoby i jednostki organizacyjne w zakresie, w jakim współuczestniczą w procesie wykonywania władzy publicznej gospodarują majątkiem Skarbu Państwa) ich uprawnień i obowiązków. Podstawowym elementem pozwalającym na właściwe uzasadnienie szczególnego interesu publicznego jest więc wykazanie, że działanie organów i innych podmiotów realizujących zadania publiczne wywołało lub będzie wywoływało skutki dla potencjalnie dużego kręgu adresatów.
Zmiana okoliczności, o której mowa w omawianym przepisie musi mieć charakter zewnętrzny wobec zamawiającego, w tym znaczeniu, że jej zaistnienie jest niezależne od samego zamawiającego. Zmiana taka może wynikać z aktu prawnego wiążącego zamawiającego i stanowiącego źródło prawa (vide wyrok KIO z dnia 22 stycznia 2015 r., KIO 2832/14).
Dla zastosowania przepisu art. 93 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp należy stwierdzić po pierwsze, że zmiana faktycznie wystąpiła, a nie powstała jedynie możliwość jej wystąpienia, a po drugie, iż jest to zmiana istotna, czyli na tyle znacząca, że zarówno prowadzenie postępowania, jak też wykonanie zamówienia nie leży już w interesie publicznym.
Zamawiający wszczyna i prowadzi postępowanie w pewnych znanych mu w danym momencie uwarunkowaniach i z założoną koncepcją realizacji zadań. Zdarzenia, które powodują zmianę sposobu lub zakresu wykonywanych zdań mogą stanowić o wystąpieniu istotnej zmiany okoliczności powodującej, że prowadzenie postępowania nie leży w interesie publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć (tak wyrok z dnia 4 marca 2014 r., KIO 293/14; KIO 294/14). Koniecznym jest udowodnienie przez zamawiającego, że wcześniej, czyli w momencie wszczęcia postępowania, nie można było przy zachowaniu należytej staranności przewidzieć, iż zmienią się okoliczności, w wyniku czego kontynuowanie postępowania i udzielenie zamówienia nie będzie leżało w interesie publicznym (wyrok z dnia 14 kwietnia 2010 r., KIO/UZP 398/09). Do zastosowania art. 93 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp konieczne jest ustalenie, że zmiana okoliczności rzeczywiście nastąpiła, a nie powstała jedynie możliwość jej wystąpienia. Istotna zmiana okoliczności to kategoria obiektywna, ściśle powiązana z przedmiotem i terminem wykonania zadania objętego postępowaniem o zamówienie publiczne, która w określonych warunkach powoduje, iż dalsze kontynuowanie postępowania przetargowego narusza interes publiczny, któremu miało służyć to postępowanie (wyrok z dnia 6 lutego 2012 r., KIO 156/12).
Ostatnią z przesłanek jest brak możliwości przewidzenia zmiany okoliczności i użyte sformułowanie w ustawie "nie można było wcześniej przewidzieć" ma charakter uniwersalny, to jest taki, że zamawiający powinien samodzielnie ocenić czy wzrośnie czy w ogóle ustanie zapotrzebowanie na dane zamówienie publiczne (tak wyrok z dnia 8 kwietnia 2008 r., KIO/UZP 262/08).
Orzecznictwo dopuszcza unieważnienie postępowania w oparciu o przesłankę z art. 93 ust. 1 pkt 6 ustawy Pzp zarówno przed jak i po wyborze oferty najkorzystniejszej (tak wyrok z dnia 18 marca 2011 r., KIO 457/11).
Jednocześnie jednoznacznie orzecznictwo wskazuje na to, że dla możliwości zastosowania art. 93 ust. 1 pkt 6 ustawy nie jest wystarczające wyłącznie wystąpienie wyżej omówionych przesłanek, ale także kompletne i czytelne zaprezentowanie ich w postępowaniu. Pełne, klarowne i rzeczywiste uzasadnienie tej decyzji jest obowiązkiem zamawiającego, tylko wtedy bowiem wykonawcy mają szansę poznać motywy, którymi kierował się zamawiający, gdy zostaną one w sposób pełny i rzetelny zaprezentowane. Tylko wtedy decyzja zamawiającego może zostać poddana rzeczywistej kontroli (vide wyrok z dnia 4 marca 2014 r., KIO 293/14 i KIO 294/14. Jak wynika z wyroku z dnia 7 lipca 2008 r., KIO/UZP 624/08 celem organizowania przetargu jest udzielenie zamówienia publicznego. Nie jest możliwe unieważnienie postępowania bez wskazania wystąpienia istotnej przyczyny, zwłaszcza w sytuacji, gdy cel ten jest możliwy do osiągnięcia, a jedynie nie ma woli do zawarcia umowy.
Wyrok z dnia 22 czerwca 2015 r., KIO 1089/15
Źródło: www.uzp.gov.pl