Ustalanie wartości zamówienia publicznego. Część 1. Zasady ogólne.

Ustalanie wartości zamówienia publicznego. Część 1. Zasady ogólne.


Zasady ustalania wartości zamówienia ze względu na rodzaj i przedmiot zamówienia oraz okres, na który się go udziela, zostały określone w artykule 5 dyrektywy 2014/24/UE oraz art. 32-35 Pzp. Wartość zamówienia jest pochodną ustaleń zamawiającego dokonywanych także na podstawie analizy rynku, która nie musi być związana z rzeczywistymi cenami, jakie na rynku są oferowane i możliwe do uzyskania[1].

Przepisy Pzp nie wskazują metody za pomocą, której zamawiający powinien ustalić wartość zamówienia. Zamawiający jest natomiast obowiązany ustalić wartość zamówienia stosując przepisy art. 32-35 Pzp.

Przepis art. 32 ust. 1 Pzp wymaga, aby zamawiający ustalił wartość zamówienia z należytą starannością. Oznacza to, że zamawiający nie może celowo wybierać takiego sposobu obliczenia wartości zamówienia, który spowoduje uniknięcie stosowania przepisów Pzp.

Podstawą obliczenia wartości zamówienia na dostawy powinna być wartość rynkowa rzeczy lub praw, a w przypadku usług wartość rynkowa usług objętych zamówieniem.

Wartość rynkowa rzeczy, praw lub usług objętych zamówieniem powinna być określana na podstawie przeciętnych aktualnych cen stosowanych w miejscu wykonania zamówienia albo siedzibie zamawiającego w obrocie rzeczami tego samego rodzaju lub gatunku (cen rynkowych) z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia, a w przypadku usług na podstawie przeciętnych aktualnych cen usług tego samego rodzaju stosowanych w miejscu wykonania zamówienia albo siedzibie zamawiającego.

Jeżeli niemożliwe jest ustalenie wartości zamówienia na podstawie przeciętnych aktualnych cen stosowanych w miejscu wykonania zamówienia albo siedzibie zamawiającego, podstawą ustalenia wartości zamówienia mogą być aktualne powszechnie stosowane katalogi, cenniki i taryfikatory, a także ceny w realizowanych lub zrealizowanych umowach.

W opinii prawnej „Dopuszczalność zwracania się do wykonawców o przedstawienie cen zamawianych usług jako podstawa sposobu szacowania wartości zamówienia”[2] Urząd Zamówień Publicznych stwierdza, że „Zasada oszacowania wartości przedmiotu zamówienia z należytą starannością dopuszcza możliwość, iż zamawiający, nie mogąc we własnym zakresie oszacować wartości przedmiotu zamówienia, zwróci się do podmiotów profesjonalnie zajmujących się prowadzeniem określonej działalności o dokonanie wstępnej kalkulacji kosztów wynagrodzenia należnego wykonawcy zamówienia publicznego. W konsekwencji zamawiający może przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wystąpić do podmiotów legitymujących się konieczną wiedzą i doświadczeniem o przeprowadzenie oceny ryzyka ubezpieczenia oraz podanie wstępnej kalkulacji kosztów ubezpieczenia. Należy podkreślić, iż czynność oszacowania wartości przedmiotu zamówienia należy do zadań zamawiającego i nie jest on związany kalkulacjami przedstawionymi przez podmioty, do których o ich sporządzenie się zwrócił. Kalkulacje te mają charakter informacyjny i mogą służyć jedynie rozpoznaniu cen na rynku w zakresie przedmiotu zamówienia. W oparciu o nie zamawiający we własnym zakresie dokonuje czynności oszacowania wartości przedmiotu zamówienia”.

Ustalenia wartości zamówienia dokonuje się nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, jeżeli przedmiotem zamówienia są dostawy lub usługi, oraz nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, jeżeli przedmiotem zamówienia są roboty budowlane (art. 35 ust. 1 Pzp). Jeżeli po ustaleniu wartości zamówienia nastąpiła zmiana okoliczności mających wpływ na dokonane ustalenie, zamawiający przed wszczęciem postępowania dokonuje zmiany wartości zamówienia (art. 35 ust. 2 Pzp).

Podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych stanowi średni kurs złotego w stosunku do euro, z uwzględnieniem ogłoszonych przez Komisję Europejską w DUUE równowartości progów stosowania procedur udzielania zamówień.

Od dnia 1 dnia stycznia 2016 r. średni kurs złotego w stosunku do euro określa rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2015r. w sprawie średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2254) i wynosi on 4,1749 zł.

Zgodnie z opinią Urzędu Zamówień Publicznych „Szacowanie wartości i udzielanie zamówień, w tym zamówień objętych projektem współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej”[3] „Dla ustalenia czy w danym przypadku mamy do czynienia z jednym zamówieniem, czy też z odrębnymi zamówieniami konieczna jest analiza okoliczności konkretnego przypadku. W tym celu należy posługiwać się takimi kryteriami jak podobieństwo przedmiotowe i funkcjonalne zamówienia (kryterium to powinno prowadzić do wyodrębnienia nie tylko zbliżonych przedmiotowo zamówień, ale także zamówień, które mimo braku przedmiotowego podobieństwa tworzą funkcjonalną całość), tożsamość czasowa zamówienia (możliwe udzielenie zamówienia w tym samym czasie, ewentualnie możliwość realizacji zamówienia w tym samym czasie) i możliwość wykonania zamówienia przez jednego wykonawcę. Innymi słowy konieczne jest ustalenie czy dany rodzaj zamówienia mógł być wykonany w tym samym czasie, przez tego samego wykonawcę. Z odrębnymi zamówieniami będziemy mieli do czynienia w sytuacji, gdy przedmiot zamówienia ma inne przeznaczenie lub nie jest możliwym jego nabycie u tego samego wykonawcy (np. zakup mebli i sprzętu komputerowego). W przeciwnym wypadku, tzn. gdy udzielane zamówienia mają to samo przeznaczenie oraz dodatkowo istnieje możliwość ich uzyskania u jednego wykonawcy należy uznać, iż mamy do czynienia z jednym zamówieniem. Przy czym dla przyjęcia powyższej oceny nie ma istotnego znaczenia ustalenie źródeł finansowania danego zamówienia. Jeżeli zatem w tym samym czasie możliwe jest udzielenie podobnego przedmiotowo i funkcjonalnie zamówienia, które może być wykonane przez jednego wykonawcę, mamy do czynienia z jednym zamówieniem, bez względu na fakt, czy jest ono finansowane przez zamawiającego z jednego, czy też z kilku różnych źródeł (np. z wykorzystaniem środków pochodzących z programów finansowanych ze środków UE). Wartość tak określonego zamówienia należy oszacować zgodnie z postanowieniami art. 32-35 ustawy PZP”.

W opinii Urząd Zamówień Publicznych UZP zwraca również uwagę, że „Dla ustalenia, iż w danym przypadku mamy do czynienia z jednym zamówieniem, istotne są okoliczności istniejące w chwili wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Zamawiający przystępując zatem do szacowania wartości zamówienia powinien ustalić z należytą starannością planowaną liczbę usług, dostaw, czy też robót budowlanych tego samego rodzaju, które zamierza nabyć i oszacować ich łączną wartość, niezależnie od tego czy zamierza je nabyć jednorazowo w ramach jednego postępowania, czy też sukcesywnie w ramach odrębnych postępowań. Jeżeli potrzeba udzielenia określonego zamówienia ujawni się dopiero po udzieleniu innego zamówienia podobnego przedmiotowo i funkcjonalnie, to w tym przypadku nie mamy do czynienia z nieuprawnionym dzieleniem zamówienia z uwagi na fakt, iż brak jest tożsamości czasowej takich zamówień”.

Z odrębnymi zamówieniami będziemy mieli do czynienia, gdy:

  1. zamówienia tego samego rodzaju mają inne przeznaczenie (np. usługi sprzątania pomieszczeń, usługi ubezpieczeniowe);
  2. niemożliwe jest nabycie wielu zamówień tego samego rodzaju o takim samym przeznaczeniu u tego samego wykonawcy (np. dostawy wody do dwóch budynków mieszkalnych znajdujących się w dwóch różnych miejscowościach, jeżeli dostawy mogą być świadczone dla każdego z tych budynków przez innego wykonawcę z przyczyn technicznych o obiektywnym charakterze),
  3. zamówienia są innego rodzaju (np. wykonanie remontu budynku mieszkalnego, dostawy materiałów biurowych),
  4. potrzeba udzielenia zamówienia ujawni się dopiero po udzieleniu innego zamówienia podobnego przedmiotowo lub funkcjonalnie, jeżeli udzielanie takiego zamówienia nie jest w celu uniknięcia stosowania przepisów Pzp.

Zamówieniem odrębnym nie będzie zamówienie tożsame przedmiotowo lub o takim samym podobieństwie funkcjonalnym, jeżeli zamawiający posiadał wiedzę o nim już w chwili wszczęcia postępowania.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy bez podatku od towarów i usług, ustalone przez zamawiającego z należytą starannością. Zamawiający nie może natomiast w celu uniknięcia stosowania przepisów Pzp dzielić zamówienia na odrębne zamówienia, aby uniknąć łącznego szacowania ich wartości (art. 5b pkt 2 Pzp) lub zaniżyć wartość zamówienia lub wybrać sposób obliczania wartości zamówienia (art. 32 ust. 2 Pzp).

Podział ustalonej wartości zamówienia może być dokonany w sposób przewidziany w art. 32 ust. 4 Pzp lub z zastosowaniem art. 6a Pzp. O wyborze sposobu podziału zamówienia decyduje zamawiający. Jeżeli zamawiający w postępowaniu dopuszcza możliwość składania ofert częściowych albo będzie udzielać zamówienia w częściach, z których każda będzie stanowić przedmiot odrębnego postępowania, wartością zamówienia będzie łączna wartość poszczególnych części zamówienia (art. 32 ust. 4 Pzp). Udzielanie zamówienia w częściach, z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania, występuje w sytuacji, gdy jest znana wielkość lub zakres zamówienia i jest możliwe udzielenie zamówienia po przeprowadzeniu jednego postępowania, ale zamawiający z określonych względów będzie udzielać zamówienia, przeprowadzając wiele postępowań, których wartość składa się na wartość ustaloną dla całego zamówienia.

Zaniżenie wartości zamówienia polega na:

  1. ustaleniu wartości zamówienia, która nie obliguje zamawiającego do stosowania Pzp, jeżeli brak jest obiektywnych i uzasadnionych powodów do ustalenia takiej wartości;
  2. ustaleniu wartości zamówienia, która nie obliguje do stosowania przepisów właściwych dla zamówień o wartości równej lub przekraczającej kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp, jeżeli brak jest obiektywnych i uzasadnionych powodów do ustalenia takiej wartości.


Opracowanie: Zespół wPrzetargach



[1] KIO/UZP 2453/10 i KIO/UZP 2127/10

[2]https://www.uzp.gov.pl/baza-wiedzy/interpretacja-przepisow/opinie-dotyczace-ustawy-pzp/przygotowanie,-wszczecie-i-przebieg-postepowania-o-udzielenie-zamowienia-publicznego/dopuszczalnosc-zwracania-sie-do-wykonawcow-o-przedstawienie-cen-zamawianych-uslug-jako-podstawa-sposobu-szacowania-wartosci-zamowienia

[3]https://www.uzp.gov.pl/baza-wiedzy/interpretacja-przepisow/opinie-dotyczace-ustawy-pzp/przygotowanie,-wszczecie-i-przebieg-postepowania-o-udzielenie-zamowienia-publicznego/szacowanie-wartosci-i-udzielanie-zamowien,-w-tym-zamowien-objetych-projektem-wspolfinansowanym-ze-srodkow-unii-europejskiej