Drodzy Czytelnicy portalu wPrzetargach.pl
Rozpoczęliśmy nowy cykl artykułów „Ciężkie naruszenia przepisów o zamówieniach publicznych” W kolejnych artykułach zostaną omówione naruszenia przepisów ustawy Pzp skutkujące nieważnością umowy, naruszeniem dyscypliny finansów publicznych oraz dotkliwymi korektami finansowymi. Cykl artykułów dedykujemy osobom rozpoczynającym pracę w zamówieniach publicznych, słuchaczom studiów podyplomowych z zamówień publicznych, osobom, które świadczą usługi doradztwa oraz wykonującym kontrolę zamówień publicznych. W dzisiejszym artykule przedstawiamy naruszenie dotyczące niedokonania zmiany terminu składania ofert w przypadku zaostrzenia lub złagodzenia warunków zamówienia.
Józef Edmund Nowicki, Redaktor naczelny
Niedokonanie zmiany terminu składania ofert w przypadku zaostrzenia lub złagodzenia warunków zamówienia
- Zgodnie z art. 271 ust. 3 ustawy Pzp, jeżeli zmiana, o której mowa w ust. 2 (zmiana treści ogłoszenia o zamówieniu), jest istotna, w szczególności dotyczy określenia przedmiotu, wielkości lub zakresu zamówienia, kryteriów oceny ofert, warunków udziału w postępowaniu lub sposobu oceny ich spełniania, zamawiający przedłuża termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo termin składania ofert o czas niezbędny na ich przygotowanie lub wprowadzenie zmian we wnioskach albo ofertach. Przepis art. 271 ust. 3 ustawy Pzp ma szczególne znaczenie, ponieważ nakłada na zamawiającego obowiązek przedłużania terminu składania ofert o czas niezbędny na ich przygotowanie lub wprowadzenie zmian w ofertach, jeżeli zmiany treści ogłoszenia, które są konsekwencją zmiany treści SWZ, są istotne, m. in. dotyczące kryteriów oceny ofert oraz warunków udziału w postępowaniu lub sposobu oceny ich spełniania. Celem art. 271 ust. 3 ustawy Pzp jest zagwarantowanie wykonawcom czasu niezbędnego dla przygotowanie lub wprowadzenia zmian w ofertach, w przypadku dokonania przez zamawiającego istotnych zmian w ogłoszeniu o zamówieniu, które są konsekwencją zmiany treści SWZ.
- Analogicznie w przypadku art. 286 ust. 3 ustawy Pzp (gdy zmiana treści SWZ jest istotna dla sporządzenia oferty lub wymaga od wykonawców dodatkowego czasu na zapoznanie się ze zmianą treści SWZ i przygotowanie ofert, zamawiający przedłuża termin składania ofert o czas niezbędny na ich przygotowanie).
- Zgodnie natomiast z art. 16 pkt 1 ustawy Pzp zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców. Należy zauważyć, że zmiany istotne dotyczą fundamentalnych instytucji prawa zamówień publicznych i mogą mieć wpływ na jego wynik. Należy zauważyć, że w art. 271 ust. 3 ustawy Pzp ustawodawca wymaga przedłużenia terminu składania ofert o taki czas niezbędny, który umożliwi wykonawcom przygotowanie lub wprowadzenie zmian w ofertach. Czas niezbędny to czas, w który powinien umożliwić wykonawcom, którzy nie zdecydowali się na złożenia oferty, aby po powzięciu informacji o zmianach w warunkach zamówienia, mogli przygotować i złożyć ofertę, a wykonawcom, którzy złożyli ofertę, przed upływem terminu składania ofert wprowadzić zmiany w ofertach.
- W wyroku z dnia 19 lipca 2016 r., IV SA/Gl 989/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uznał, że zmiana sposobu opisu spełnienia warunków udziału w postępowaniu, niezależnie od tego, czy polega na „zaostrzeniu" czy też „złagodzeniu” wymagań formułowanych pod adresem wykonawców. Nietrudno bowiem sobie wyobrazić sytuację, w której zamawiający, po zakwalifikowaniu odpowiadającego mu grona wykonawców, na tyle zaostrzyłby warunki udziału w systemie za pomocą zmiany ogłoszenia, iż żaden z innych, potencjalnych wykonawców nie byłby w stanie ich spełnić. Nawet z pozoru drobna modyfikacja w zakresie opisu sposobu dokonania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu, choćby polegała na zmianie jednego słowa lub doprecyzowaniu określeń użytych w treści wymogów postawionych wykonawcom, jest z definicji zmianą istotną i rodzi obowiązek przedłużenia terminu składania ofert o czas niezbędny na wprowadzenie zmian w ofertach. Do potraktowania zmiany ogłoszenia jako istotnej wystarczające jest, że dokonana modyfikacja w sposób choćby pośredni ma związek z postawionymi warunkami np. doprecyzowuje ona sposób oceny spełniania warunku. Na podstawie ogłoszenia potencjalni wykonawcy podejmują decyzję o udziale w postępowaniu. Późniejsza, czyli po złożeniu wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, modyfikacja SIWZ, wpływająca na konieczność zmiany ogłoszenia, mogłaby spowodować, że przedmiotowym postępowaniem byłaby zainteresowana inna grupa wykonawców.
- Sąd zwrócił uwagę, że dokonane przez zamawiającego zmiany nie były zmianami o charakterze porządkującym, które nie tworzą nowych sytuacji w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Za nietrafne uznać zatem należało zarzuty skargi o nieistotności charakteru zmiany treści ogłoszenia o zamówieniu, a w konsekwencji o formalnym tylko charakterze uchybienia, jak też o zapewnieniu wykonawcom należytego czasu ze względu na pozostałe sześć dni do końca upływu terminu składania ofert. Po dokonaniu istotnej zmiany w ogłoszeniu zamieszczonym w Biuletynie Zamówień Publicznych zamawiający był zobowiązany do przedłużenia termin składania ofert o czas niezbędny na wprowadzenie zmian w ofertach. Brak takiego działania jest równoznaczny z naruszeniem prawa w rozumieniu art. 2 pkt 7 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006. Naruszenie to wymagało zastosowania korekty finansowej.
- Tożsame stanowisko zostało wyrażone w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 kwietnia 2017 r., I SA/Ke 344/18, w którym Sąd (zgadzając się ze stanowiskiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 16 maja 2016 r., VI SA/Gl 1016/15) uznała, że nie zapewnienie wykonawcom czasu koniecznego na przygotowanie i złożenie ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, w przypadku zmiany warunków udziału w postępowaniu, mas wpływ na grono wykonawców („W następstwie naruszenia przez beneficjenta przepisów art. 12a ust. 1 i 2 pzp mogło dojść do zamknięcia możliwości zgłoszenia korzystniejszej finansowo oferty od tej, która została wybrana, a tym samym narażenia na szkodę w budżecie ogólnym Unii Europejskiej.”).
Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu do końca. Czytaj portal wPrzetargach.pl na bieżąco.
Portal wPrzetargach.pl to kompendium wiedzy o zamówieniach publicznych.