Przepis art. 455 ust 2 ustawy Pzp nie służy zwiększeniu wynagrodzenie wykonawcy bez zwiększania zakresu zamówienia.
Na podstawie art. 455 ust. 2 ustawy Pzp dopuszczalne są zmiany umowy bez przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia, których łączna wartość jest mniejsza niż progi unijne oraz jest niższa niż 10% wartości pierwotnej umowy, w przypadku zamówień na usługi lub dostawy, albo 15%, w przypadku zamówień na roboty budowlane, a zmiany te nie powodują zmiany ogólnego charakteru umowy. Wyjątkiem jest przypadek, gdy umowa zawiera postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości cen (art. 455 ust. 4 ustawy Pzp). W takim przypadku dopuszczalną wartość zmiany umowy, o której mowa w art. 455 ust. 2 ustawy Pzp, ustala się w oparciu o zmienioną cenę.
Dla oceny dopuszczalności dokonania zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego na podstawie art. 455 ust. 2 ustawy Pzp bez znaczenia pozostają zatem faktyczne przyczyny rodzące konieczność wprowadzenia zmian do umowy.
W przypadku zmiany umowy dokonanej na podstawie art. 455 ust. 2 ustawy Pzp zamawiający nie musi sprawdzać, czy zmiana ma charakter istotny, czy nieistotny, wystarczy bowiem, że łączna wartość zmian jest mniejsza niż progi unijne określone w obwieszczeniu Prezesa Urzędu zamówień Publicznych w sprawie aktualnych progów unijnych, ich równowartości w złotych, równowartości w złotych kwot wyrażonych w euro oraz średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych lub konkursów oraz jest niższa niż 10% wartości pierwotnej umowy, w przypadku zamówień na usługi lub dostawy, albo 15%, w przypadku zamówień na roboty budowlane, a zmiany te nie powodują zmiany ogólnego charakteru umowy.
Na podstawie art. 455 ust. 2 ustawy Pzp zamawiający może dokonywać wielu zmian umowy, o ile zostanie zachowany limit wartościowy zmian, o którym mowa w tym przepisie oraz a zmiany te nie powodują zmiany ogólnego charakteru umowy.
W ramach limitów 10% i 15% należy uwzględniać zarówno zmiany umowy zwiększające, jak i zmniejszające wartość pierwotną umowy.
W Komentarzu UZP zwraca się uwagę, że „Koniecznie jest zatem łączne uwzględnianie skumulowanej wartości poszczególnych zmian. W świetle przywołanych regulacji na gruncie art. 455 ust. 2 ustawy Pzp nie znajduje zatem uzasadnienia zarówno: potrącanie wartości zmian dokonanych in minus ze zmianami in plus, jak również pomijanie w obliczeniach zmian zmniejszających wartość umowy, np. z uwagi na zaniechanie realizacji określonych świadczeń i opieranie się tylko na zmianach tę wartość zwiększających.”
Przepis art. 455 ust. 2 ustawy Pzp ma charakter samodzielny i stanowi odrębną podstawę zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego. Znajduje to odzwierciedlenie w treści wspomnianego wcześniej art. 72 ust. 2 dyrektywy 2014/24UE, którego transpozycją w polskim porządku prawnym jest art. 455 ust. 2 ustawy Pzp.
Użyte w art. 455 ust. 2 ustawy Pzp sformułowanie „łącznej wartości zmian umowy” nie obejmuje zatem zmiany wartości umów dokonywanych na podstawie innych przesłanek określonych w art. 455 ust. 1 ustawy Pzp, np. zmian umowy na art. 455 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy Pzp.
Oznacza to, że przesłanka z art. 455 ust. 2 ustawy Pzp ma charakter autonomiczny względem innych, jest przesłanką samoistną, co rodzi konsekwencje także na gruncie dokonywania oceny pojęcia „łącznej wartości zmian”. Pojęcie to może być bowiem interpretowane jedynie w kontekście pierwotnych kwot wynikających z umowy w sprawie zamówienia publicznego (jednoznaczna w tym brzmieniu treść art. 455 ust. 2 ustawy Pzp oraz art. 72 ust. 2 dyrektywy 2014/24/UE), ewentualnie z uwzględnieniem wskazanych w tej umowie kwot waloryzacyjnych lub innych podobnych (np. art. 436 pkt 4, art. 439 i art. 455 ust. 4 ustawy Pzp). Odnoszenie zatem „łącznej wartości zmian”, o której mowa w art. 455 ust. 2 ustawy Pzp do wartości zmian umowy dokonanych np. na podstawie art. 455 ust. 1 pkt 3 lub 4 ustawy Pzp nie znajduje uzasadnienia w przepisach ustawy Pzp. Użyte w art. 455 ust. 2 ustawy Pzp sformułowanie „łącznej wartości zmian umowy” nie obejmuje zatem zmian wartości pierwotnej umowy dokonywanych na podstawie innych przesłanek określonych w art. 455 ust. 1 ustawy Pzp.
Zmiana umowy w postaci zmiany wynagrodzenia wykonawcy na podstawie art. 455 ust. 2 ustawy Pzp, jest dopuszczalna w sytuacji, gdy pociąga za sobą zmianę wartości umowy wynikającą ze zwiększenia lub zmniejszenia zakresu zamówienia. Zastosowanie art. 455 ust. 2 ustawy Pzp jest niedopuszczalne, gdy zmiana umowy polegałaby na podwyższeniu wynagrodzenia wykonawcy wskutek zmiany ceny realizacji świadczenia lub cen jednostkowych. Wyjątek stanowi zmiana ceny na podstawie art. 455 ust. 4 ustawy Pzp.
Przepis art. 455 ust. 2 ustawy Pzp może być stosowany w przypadku przyjęcia w umowie wynagrodzenia kosztorysowego, ryczałtowego, a także mieszanego (kosztorysowo-ryczałtowego).
JÓZEF EDMUND NOWICKI