Na podstawie art. 220 ust. 3 i art. 307 ust. 2 ustawy Pzp w przypadku, gdy wybór najkorzystniejszej oferty nie nastąpi przed upływem terminu związania ofertą określonego w dokumencie zamówienia (np. w SWZ), zamawiający przed upływem terminu związania ofertą, zwraca się jednokrotnie do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu o wskazywany przez niego okres, nie dłuższy niż odpowiednio 60 lub 30 dni . W takim przypadku przedłużenie terminu związania ofertą wymaga złożenia przez wykonawcę pisemnego oświadczenia o wyrażeniu zgody na przedłużenie terminu związania ofertą (art. 220 ust. 4 i art. 307 ust. 3 ustawy Pzp).
Podkreślenia wymaga, że na podstawie art. 220 ust. 3 i art. 307 ust. 2 ustawy Pzp, zamawiający może zwrócić się jednokrotnie do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie terminu związania ofertą. Termin związania ofertą może być przedłużony tylko wówczas, gdy wykonawca złoży wyraźne oświadczenie o przedłużeniu tego terminu i jednocześnie przedłuży wadium lub wniesie nowe wadium na przedłużony okres związania ofertą, o ile zamawiający żądał wniesienia wadium.
Wykonawca nie może samodzielnie przedłużyć terminu związania ofertą, ponieważ przepisy ustawy Pzp nie dopuszczają takiej możliwości. Taka możliwość była przewidziana w art. 85 ust. 2 nieobowiązującej ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1843 i z 2020 r. poz. 288) - w skrócie „Pzp2004” („Wykonawca samodzielnie lub na wniosek zamawiającego może przedłużyć termin związania ofertą, z tym że zamawiający może tylko raz, co najmniej na 3 dni przed upływem terminu związania ofertą, zwrócić się do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu o oznaczony okres, nie dłuższy jednak niż 60 dni.”). Oznacza to, że ustawodawca w przepisach ustawy Pzp zrezygnował z możliwości złożenia przez wykonawcę skutecznego wniosku o przedłużenie terminu związania ofertą o wskazywany przez niego okres, nie dłuższy niż odpowiednio 60 lub 30 dni.
Ustawodawca, pomijając w treści art. 220 ust. 3 i art. 307 ust. 2 ustawy Pzp, możliwość przedłużenia przez wykonawcę terminu związania oferta, uczynił to celowo. Brak w przepisach ustawy Pzp możliwości przedłużenia przez wykonawcę terminu związania ofertą samodzielnie przez wykonawcę, został zrekompensowany wprowadzeniem obowiązku wezwania wykonawcy, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, do wyrażenia, w wyznaczonym przez zamawiającego terminie, pisemnej zgody na wybór jego oferty, jeżeli termin związania ofertą upłynął przed wyborem najkorzystniejszej oferty (art. 252 ust. 2 ustawy Pzp), a w przypadku braku takiej zgody, obowiązku zwrócenia się o wyrażenie takiej zgody do kolejnego wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, chyba że zachodzą przesłanki do unieważnienia postępowania.
Przepisy art. 252 ust. 2 i 3 ustawy Pzp stanowią swoistą gwarancję dla wykonawców, w przypadku, gdyby zamawiający świadomie lub wskutek zapomnienia doprowadził do sytuacji, w której zwrócenie się do nich o wyrażenie zgody na przedłużenie terminu związania ofertą byłoby na tyle spóźnione, że uniemożliwiałoby złożenie przez nich pisemnego oświadczenia o wyrażeniu zgody na przedłużenie tego terminu oraz przedłużenie okresu ważności wadium albo, jeżeli nie byłoby to możliwe, wniesienie nowego wadium na przedłużony okres związania ofertą.
W świetle przepisów art. 252 ust. 2 i 3 ustawy Pzp w sytuacji, gdy zamawiający nie zwraca się o przedłużenie terminu związania ofertą, mimo bliskiego końca tego terminu (np. trwa jeszcze badanie ofert), obawy wykonawców, że nie zdążą złożyć pisemnego oświadczenia o wyrażeniu zgody na przedłużenie terminu związania ofertą lub przedłużyć okresu ważności wadium albo, jeżeli nie będzie to możliwe, wnieść nowe wadium na przedłużony okres związania ofertą, będą nieuzasadnione.
Treść art. 252 ust. 2 i 3 ustawy Pzp dezaktualizuje zatem spór dotyczący oceny, czy przedłużenie terminu związania ofertą jest tylko uprawnieniem, czy obowiązkiem wykonawcy.
Józef Edmund Nowicki