Podana przez odwołującego wartość podatku VAT w kwocie 71 460 zł nie stanowiła wartości żadnej z obowiązujących stawek podatku VAT, obliczonej od podanej przez wykonawcę w ofercie ceny netto, natomiast wartość podatku VAT obliczona wg stawki podstawowej, tj. 23% wynosiła 92 197,80 zł.
W świetle orzecznictwa, oczywista omyłka rachunkowa, możliwa do poprawienia, to omyłka matematyczna dająca się poprawić przy zastosowaniu elementarnej wiedzy z zakresu podstawowych działań matematycznych (dodawania, mnożenia). Oczywistość omyłki definiuje się jako dającą się zauważyć na pierwszy rzut oka, którą da się poprawić tylko na jeden sposób. W przypadku, gdy możliwe są co najmniej dwa sposoby poprawienia takiej omyłki, z których każdy będzie powodował inny skutek rachunkowy, nie można uznać, że mamy do czynienia z oczywistą omyłką rachunkową. Ustawa Pzp nakazuje przy poprawianiu oczywistej omyłki rachunkowej uwzględniać konsekwencje rachunkowe dokonywanych zmian, a to oznacza, że ustawa Pzp dopuszcza wpływ dokonanej korekty na cenę oferty.
Przykładem oczywistej omyłki rachunkowej jest sytuacja, gdy pomimo zastosowania prawidłowej stawki podatku VAT, obliczona kwota podatku VAT, stanowiąca wynik działania arytmetycznego (iloczynu ceny netto i stawki podatku VAT) jest nieprawidłowa, co w konsekwencji prowadzi do błędnego wyliczenia ceny brutto (zob. wyrok z dnia 1 kwietnia 2010 r., KIO/UZP 275/10).
Nie budzi wątpliwość, że aby dokonać poprawy oczywistej omyłki rachunkowej zamawiający powinien mieć wszelkie informacje umożliwiające jednoznaczne ustalenie faktu, że w sposób błędny przeprowadzono w ofercie działanie matematyczne, a prawidłowe obliczenia doprowadzą do ustalenia prawidłowej ceny oferty. Zamawiający jest zobowiązany dokonać korekty takich obliczeń i poinformować wykonawcę o tym fakcie. Wykonawca nie musi wyrazić zgody na dokonanie przez zamawiającego powyższej poprawy.
Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 20 października 2011 r., III CZP 52/11 „określenie w ofercie ceny brutto z uwzględnieniem nieprawidłowej stawki podatku od towarów i usług stanowi błąd w obliczeniu ceny, jeżeli brak jest ustawowych przesłanek wystąpienia omyłki”.
„Jeżeli jednak zamawiający, opisując w SIWZ sposób obliczenia ceny, nie zawarł żadnych wskazań dotyczących stawki podatku VAT, wówczas oferta zawierająca stawkę niezgodną z obowiązującymi przepisami podlega odrzuceniu (…)” (tak w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2011 r., III CZP 53/11).
W postępowaniu stawka podatku VAT nie została przez zamawiającego określona, co oznacza, że obowiązek przyjęcia prawidłowej stawki podatku VAT i obliczenie wartości tego podatku spoczywał na wykonawcy. W formularzu ofertowym wykonawca miał obowiązek podać cenę jednostkową netto, wartość podatku VAT, cenę jednostkową brutto i wartość brutto.
Podana przez odwołującego wartość podatku VAT w kwocie 71 460 zł nie stanowiła wartości żadnej z obowiązujących stawek podatku VAT, obliczonej od podanej przez wykonawcę w ofercie ceny netto, natomiast wartość podatku VAT obliczona wg stawki podstawowej, tj. 23% wynosiła 92 197,80 zł.
W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej, w tej sytuacji zamawiający słusznie powziął wątpliwości co do prawidłowości obliczenia ceny oferty (brutto), czego wyrazem było wezwanie odwołującego do wyjaśnień na podstawie art. 87 ust. 1 Pzp2004 (art. 223 ust. 1 ustawy Pzp).
Odwołujący wyjaśnił na rozprawie, że wartość ta została obliczona od innej ceny jednostkowej netto, która pierwotnie była rozważana przez odwołującego. Omyłka powyższa nie wynikła zatem z błędnie przeprowadzonego przez wykonawcę działania matematycznego, ale z niedochowania należytej staranności w obliczeniu ceny oferty, która powinna zgodnie z SIWZ uwzględniać wartość podatku VAT obliczoną przez wykonawcę według prawidłowej stawki podatkowej.
O ocenie Krajowej Izby Odwoławczej nie zachodziła przesłanka oczywistości omyłki, gdyż na podstawie treści oferty nie można ustalić, w jaki sposób powstał omawiany błąd i dokładnie na czym ten błąd polega, a tym bardziej nie można stwierdzić w sposób oczywisty, że błędna wartość podatku VAT jest wynikiem nieprawidłowo przeprowadzonego działania matematycznego.
Zamawiający nie miał podstaw, aby przyjąć za wykonawcę stawkę podatku VAT, obliczyć jego wartość do obliczenia ceny oferty. Fakt, że w wezwaniu do wyjaśnień zamawiający przedstawił wartość podatku VAT obliczoną przy stawce podstawowej 23% nie oznacza, że czynności tej mógł dokonać za wykonawcę i skorygować wartości podane w ofercie odwołującego. Zauważyć należy, że biorąc pod uwagę treść złożonej przez odwołującego oferty, nie wynika z niej, jaką stawkę podatku VAT odwołujący przyjął do obliczenia ceny oferty. Takie oświadczenie nie zostało wyrażone przez wykonawcę ani w sposób bezpośredni, np. poprzez podanie stawki (co nie było wymagane zgodnie z SIWZ), ani pośrednio - z wartości podatku VAT podanej w Formularzu ofertowym. Zamawiający podkreślił na rozprawie, że nie mógł poprawić oczywistej omyki rachunkowej, gdyż nie miał wiedzy, co składa się na elementy przedmiotu zamówienia, i w konsekwencji - jakie zostały przyjęte przez Odwołującego stawki podatku VAT do wyliczenia wartości tego podatku.
Oczywistym jest, że Zamawiający może samodzielnie ocenić, jaką stawkę podatku VAT należało przyjąć w ofercie na przedmiot zamówienia objęty Częścią nr 2 zamówienia (zawsze możliwe jest przyjęcie stawki podstawowej, tj. 23%), ale nie ma żadnych podstaw, aby samodzielnie ustaloną stawkę zastosował w obliczeniu ceny oferty za wykonawcę. Uwzględnienie natomiast oświadczenia złożonego przez Odwołującego w ramach wyjaśnień (dodatkowe oświadczenie złożone po terminie składania ofert), dotyczącego prawidłowej stawki podatku VAT, której wartość należało podać w ofercie, stanowiłoby niedozwoloną zmianę treści złożonej oferty, o której mowa w art. 87 ust. 1 zdanie drugie Pzp2004.
Podsumowując Krajowej Izby Odwoławczej stwierdziła, że określenie w ofercie Odwołującego ceny brutto z uwzględnieniem wartości podatku VAT w wysokości nieodpowiadającej prawidłowej stawce tego podatku, stanowi błąd w obliczeniu ceny, przy czym brak jest przesłanek wystąpienia omyłki, możliwej do poprawienia w trybie art. 87 ust. 2 pkt 2 Pzp2004 (aktualnie art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp).
Wyrok z dnia 13 sierpnia 2020 r., KIO 1313/20
Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu do końca. Czytaj portal wPrzetargach.pl na bieżąco.
Portal wPrzetargach.pl to kompendium wiedzy o zamówieniach publicznych.