Istota sporu opierała się przede wszystkim na odmiennym rozumieniu przez strony postępowania treści art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp.
Zgodnie z art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp zamawiający unieważnia postępowanie, jeżeli cena najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, chyba że zamawiający może zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty.
Przepis art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp nie daje zatem zamawiającemu wyłącznego i arbitralnego uprawnienia do decydowania o tym, czy zwiększyć kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, czy też nie.
Przede wszystkim zamawiający obowiązany jest zbadać, czy istnieje obiektywna możliwość zwiększenia tej kwoty i dopiero wówczas, w przypadku, gdy wynik badania okaże się negatywny, podjąć decyzję o unieważnieniu postępowania. Podkreślić przy tym należy, że czynność unieważnienia postępowania sama w sobie sprzeciwia się określonemu w art. 2 pkt 7a Pzp. celowi postępowania o udzielenie zamówienia, przez który należy rozumieć dokonanie wyboru oferty wykonawcy, z którym zostanie zawarta umowa w sprawie zamówienia publicznego, lub - w przypadku trybu zamówienia z wolnej ręki - wynegocjowania postanowień takiej umowy. Tym samym, wskazane w ustawie Pzp przesłanki unieważnienia postępowania - po pierwsze - nie powinny być interpretowane rozszerzająco, po drugie zaś - ich wystąpienie winno być szczegółowo zbadane i nie powinno budzić żadnych wątpliwości.
Jednocześnie wskazać należy, iż wszelkie czynności zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, muszą być przeprowadzone z poszanowaniem wyrażonych w Pzp zasad, w tym wyrażonych w art. 7 ust. 1 oraz w art. 8 ust. 1 Pzp zasady przejrzystości oraz zasady jawności postępowania o udzielenie zamówienia.
Respektowanie tych zasad oznacza między innymi, iż zamawiający powinien zapewnić wszystkim zainteresowanym wykonawcom odpowiedni dostęp do informacji o zamówieniu, należycie dokumentować wszystkie etapy postępowań oraz umożliwić śledzenie procesu udzielania zamówienia.
Oznacza to, iż również w przypadku unieważnienia postępowania, wykonawcy powinni mieć możliwość zapoznania się z wszelkimi okolicznościami, mającymi wpływ na tego rodzaju czynność zamawiającego. Wynika to również z treści art. 93 ust. 3 Pzp, zgodnie z którym o unieważnieniu postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający zawiadamia równocześnie wszystkich wykonawców, którzy ubiegali się o udzielenie zamówienia - w przypadku unieważnienia postępowania przed upływem terminu składania ofert, lub złożyli oferty - w przypadku unieważnienia postępowania po upływie terminu składania ofert - podając uzasadnienie faktyczne i prawne.
Obowiązek podania uzasadnienia faktycznego i prawnego jest równoznaczny z koniecznością podania wszelkich okoliczności faktycznych oraz podstawy prawnej danej czynności, w tym przypadku - czynności unieważnienia postępowania. W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej wskazuje się, że wymóg podania faktycznych i prawnych podstaw czynności zamawiającego służy m.in. temu, by wykonawca mógł ocenić zasadność czynności zamawiającego, przede wszystkim z uwagi na ewentualność skorzystania ze środków ochrony prawnej. Uzasadnienie musi zawierać wszelkie informacje, które pozwolą wykonawcy podjąć decyzję o zasadności wnoszenia środka odwoławczego (tak w wyroku z dnia 4 stycznia 2016 r., KIO 2702/15).
W postępowaniu, którego dotyczy wyrok z dnia 23 października 2017 r., KIO 2093/17, zamawiający nie sprostał ciążącemu na nim obowiązku wykazania, że nie mógł zwiększyć kwoty, którą przeznaczył na sfinansowanie zamówienia do ceny najkorzystniejszej oferty. Zarówno w informacji o unieważnieniu postępowania o udzielenie zamówienia, jak i w postępowaniu odwoławczym przed Krajową Izbą Odwoławczą zamawiający nie przedstawił żadnych argumentów, jak i dowodów przemawiających za tym, że takie zwiększenie nie jest możliwe. Wręcz przeciwnie - w odpowiedzi na odwołanie wskazywał, że ewentualna procedura mająca na celu zwiększenie rzeczonej kwoty byłaby długotrwała i skomplikowana. Tym samym zamawiający niejako zaprzeczył prezentowanemu wcześniej stanowisku, stwierdzając, iż zwiększenie kwoty nie jest co do zasady niemożliwe, lecz jedynie złożone i przewlekłe.
Odwołujący w odwołaniu oraz na rozprawie podniósł szereg argumentów i dowodów w celu wykazania, iż zamawiający może podnieść kwotę, którą przeznaczył na sfinansowanie zamówienia do ceny oferty odwołującego, będącą ofertą najkorzystniejszą w przedmiotowym postępowaniu. Zamawiający zaprzeczył argumentacji odwołującego, nie przedstawiając wszakże żadnych wniosków dowodowych w zakresie prezentowanego stanowiska.
Wskazać przy tym należy, iż to na zamawiającym, jako podmiocie obowiązanym do wykazania zaistnienia przesłanek wskazanych w art. 93 ust. 1 pkt 4 Pzp, spoczywał ciężar udowodnienia, iż nie istnieje obiektywna możliwość zwiększenia kwoty przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia. Zamawiający nie wykazał żadnej inicjatywy w tym zakresie, w związku z czym nie udowodnił zasadności podjętej decyzji o unieważnieniu postępowania.
Wyrok z dnia z dnia 23 października 2017 r., KIO 2093/17
Źródło: www.uzp.gov.pl