Wadium w pigułce

Wadium jest formą zabezpieczenia interesu prawnego zamawiającego, w związku z zawarciem umowy w sprawie udzielenia zamówienia publicznego z wykonawcą, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza (wzmocnienie obowiązku zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego przez wykonawcę, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza).
Wadium może być wnoszone według wyboru wykonawcy tylko w jednej w jednej lub kilku formach wskazanych w art. 97 ust. 7 p.z.p. O formie wnoszonego wadium decyduje wykonawca, który ma prawo wybrać najbardziej korzystną dla siebie formę. Wykonawca może wnieść wadium w jednej lub kilku formach, ale łączna jego wysokość nie może być mniejsza niż kwota wadium określona przez zamawiającego. Niedopuszczalne jest natomiast żądanie zamawiającego wniesienia wadium tylko w jednej formie (np. w pieniądzu). Wykonawcy mogą zmienić formę wniesionego wadium. Czyniąc to, wykonawca najpierw wnosi wadium w innej formie, a dopiero potem może otrzymać wadium wniesione w dotychczasowej formie.
Wadium zabezpiecza przed odmową zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego na warunkach określonych w ofercie, przez wykonawcę, którego ofertę wybrano, niewniesienia przez tego wykonawcę wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy lub gdy zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie wykonawcy.
Wadium nie stanowi treści oferty, a jedynie jej finansowe zabezpieczenie w sytuacji zaistnienia okoliczności, o których mowa w art. 98 ust. 6 ustawy Pzp.
W trybie zamówienia z zamówienia z wolnej ręki zamawiający nie może żądać wadium.
W trybie przetargu nieograniczonego zamawiający określa kwotę wadium w wysokości nie większej niż 3% wartości zamówienia, a w trybie podstawowym w wysokości nie większej niż 1,5% wartości zamówienia.
Jeżeli zamawiający dopuszcza składanie ofert częściowych lub udziela zamówienia w częściach, może nie żądać wadium lub określić wadium dla wszystkich lub niektórych części.
Wadium wnosi się przed upływem terminu składania ofert.
Jeżeli wadium wnosi się w pieniądzu, sformułowanie „wadium wnosi się” oznacza uznanie kwoty wadium przez rachunek bankowy wskazany przez zamawiającego. Przy wniesieniu wadium liczy się nie data, ale konkretna chwila (godzina, minuta) uznania rachunku bankowego wskazanego przez zamawiającego. Dopiero z momentem dokonania czynności zaksięgowania kwoty wadium na rachunku bankowym wskazanym przez zamawiającego następuje uznanie jego rachunku, a zatem właściwa wpłata (wniesienie) kwoty wadium.
Termin na wniesienie wadium jest terminem zawitym i nie podlega przywróceniu.
Wykonawca ponosi wszelkie ryzyko związane ze skutecznym wniesieniem wadium. Za prawidłowe wniesienie wadium uznaje się wniesienie wadium nie tylko w sposób wymagany przepisami ustawy Pzp, ale również w sposób w pełni umożliwiający zamawiającemu jego realizację (zatrzymanie uzyskanie kwoty wadium) w przypadku zaistnienia przesłanek jego zatrzymania określonych w art. 98 ust. 6 ustawy Pzp.
Żaden przepis prawa zamówień publicznych nie wymaga wniesienia wadium przez wykonawcę. Wadium może wnieść podmiot nie będący wykonawcą wskazując którego wykonawcy wadium zabezpiecza.
Przepisy Pzp określają zamknięty katalog form, w jakich może być wniesione wadium w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Wyboru formy wadium dokonuje wykonawca. Wykonawca może wnieść wadium w jednej lub kilu formach przewidzianych w art. 97 ust. 7 ustawy Pzp.
Wadium nie może być wniesione w szczególności w papierach wartościowych - akcjach, obligacjach, czekach czy innych. Nie może także wykonawca dokonać potrącenia istniejącej wierzytelności względem zamawiającego, gdyż ustawa Pzp takiej możliwości (wniesienia wadium wskutek potrącenia) nie przewiduje. Wadium jest bowiem szczególną formą zabezpieczenia, do którego nie mogą mieć zastosowania przepisy kodeksu cywilnego o potrąceniu. Wykonawca nie może więc wnieść skutecznie wadium, dokonując potrącenia własnej wierzytelności, wobec zamawiającego z wierzytelnością zamawiającego wobec wykonawcy dokonującego potrącenia.
15. Wadium wniesione w formie gwarancji i poręczeń, o których mowa w art. 97 ust. 7 pkt 2-4 ustawy Pzp, musi mieć taką samą płynność jak wadium wniesione w pieniądzu, co oznacza, że dochodzenie roszczenia z tytułu zapłaty wadium wniesionego w formie tych gwarancji i poręczeń nie może być utrudnione. Gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa musi mieć zatem postać gwarancji bezwarunkowej, na pierwsze żądanie.
Jeżeli wadium jest wnoszone w formie gwarancji lub poręczenia, o których mowa w art. 97 ust. 7 pkt 2-4 ustawy Pzp, wykonawca przekazuje zamawiającemu oryginał gwarancji lub poręczenia, w postaci elektronicznej.
Zamawiający ma prawo określić w SWZ wymagania w zakresie treści gwarancji a wykonawca składający ofertę obowiązany był zabezpieczyć ofertę gwarancją wadialną (w przypadku, gdy wybrał taką formę wniesienia wadium), której treść będzie zgodna z oczekiwaniami zamawiającego.
Wadium wniesione w formie gwarancji i poręczeń, o których mowa w art. 97 ust. 7 pkt 2-4 ustawy Pzp, musi mieć taką samą płynność jak wadium wniesione w pieniądzu, co oznacza, że dochodzenie roszczenia z tytułu zapłaty wadium wniesionego w formie tych gwarancji i poręczeń nie może być utrudnione.
Warunek bezwarunkowości gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej spełniony jest w przypadku, gdy zamawiający nie musi uzasadniać żądania zapłaty z tej gwarancji, tj. w sytuacji, gdy wypłata kwoty wskazanej w gwarancji musi nastąpić na podstawie samego żądania wypłaty kwoty skierowanego przez zamawiającego do gwaranta. Gwarancja straciłaby zatem przymiot bezwarunkowości w przypadku, gdyby żądanie zapłaty musiało być uzasadniane, a więc kiedy gwarant mógłby badać podstawy zasadności żądania zapłaty skierowanego przez zamawiającego do gwaranta.
Powszechnie przyjęty jest pogląd, że gwarancja wadialna jest bezwarunkowa, gdy wypłata uzależniona jest od złożenia żądania zapłaty w formie określonej w gwarancji oraz oświadczenia, iż osoba, za którą bank udzielił gwarancji, nie wywiązała się z zobowiązań wobec beneficjenta, a wymóg pisemnego potwierdzenia okoliczności objętych treścią gwarancji należy traktować jako wyłącznie wymóg formalny pisemnego wezwania do zapłaty.
W przypadku wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia koniecznym będzie wymienienie np. w treści gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej bądź wszystkich wykonawców, którzy wspólnie ubiegają się o udzielenie zamówienia publicznego, a co najmniej zasygnalizowanie, że stroną stosunku „gwarancyjnego” jest lider – jeden z tych wykonawców, działający także w imieniu i na rzecz innych uczestników jako wykonawców - którzy wspólnie złożyli lub złożą w postępowaniu o udzielenie zamówienia ofertę, po to aby gwarant mógł prawidłowo zidentyfikować, kto jest wykonawcą w postępowaniu przetargowym. W ten sposób wykluczone będą wszelkie wątpliwości interpretacyjne związane z ustalaniem zakresu zobowiązań gwaranta, a tym samym gwarancja spełniłaby swój cel - zabezpieczyła interes finansowy zamawiającego (beneficjenta) poprzez wypłatę mu określonej kwoty pieniężnej przez gwaranta w przypadku, gdy zobowiązany - wykonawca (lub inny podmiot z nim powiązany i objęty zakresem gwarancji) nie wywiąże się ze swych powinności.
Z przepisu art. 97 ust. 5 ustawy Pzp wynika, że datą graniczną jaką ustawodawca określił jako końcowy termin ważności wniesionego wadium jest ostatni dzień związania ofertą. Z przepisów ustawy Pzp nie wynika, aby termin ważności wadium, szczególnie w formie gwarancji ubezpieczeniowej czy bankowej, miałby być wydłużony o dodatkową, bliżej nieoznaczoną ilość dni dla zapewnienia możliwości realizacji uprawnień zamawiającego w ostatnim dniu po godzinach urzędowania siedziby gwaranta lub poręczyciela.
Posłużenie się przez ustawodawcę sformułowaniem „wpłacać na rachunek” jest równoznaczne z koniecznością zaksięgowania środków pieniężnych na wskazanym rachunku (moment, gdy zamawiający dysponuje wymagana kwotą wadium). Wydanie dyspozycji dokonania wpłaty nie jest „wpłatą”, lecz jedynie podjęciem kroków zmierzających do dokonania takiej wpłaty.
Z przepisów ustawy Pzp nie wynika obowiązek przechowywania wadium w pieniądzu na oprocentowanym rachunku bankowym. Jeżeli jednak zamawiający zdecyduje się na to, zwrot wadium następuje zgodnie z art. 98 ust. 4 tej ustawy.
Wykonawca nie ma obowiązku załączać do dokumentu gwarancji wadialnej ani pełnomocnictw dla osób, które ja podpisały w imieniu gwaranta, ani dokumentów rejestrowych wykazujących, że takie pełnomocnictwo zostało udzielone przez osoby uprawnione do reprezentacji tego podmiotu.
Przed upływem terminu składania ofert zamawiający musi być w posiadaniu także dokumentu stwierdzającego wniesienie wadium w jednej lub kilku formach, o których mowa w art. 97 ust. 7 pkt 2–4 ustawy Pzp.
Końcowy termin ważności gwarancji wadialnej może przypadać na dzień ustawowo uznany za wolny od pracy.
Do SWZ nie trzeba „przenosić” treści art. 97 ust. 6, 7, 9, 10 oraz art. 97 ust. 1-5.

Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu do końca. Czytaj portal wPrzetargach.pl na bieżąco.
Portal wPrzetargach.pl to kompendium wiedzy o zamówieniach publicznych.