W związku z niezłożeniem wraz z ofertą informacji z KRK, zamawiający w dniu 19 stycznia 2018 r. wezwał Odwołującego na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp do uzupełnienia tych dokumentów w odniesieniu do firmy Odwołującego oraz urzędujących członków organu zarządzającego oraz organu nadzorczego oraz w odniesieniu do firmy B.T. Sp. z o.o. oraz urzędujących członków organu zarządzającego oraz prokurentów tej firmy, będącej podmiotem na którego zdolnościach Odwołujący polegał w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu. Termin wyznaczony przez zamawiającego na uzupełnienie przedmiotowych dokumentów upływał w dniu 24 stycznia 2018 r.
Odwołujący za pismem z dnia 23 stycznia 2018 r. złożył wszystkie wymagane dokumenty i informacje z KRK. Dokumenty te nosiły jednak datę wystawienia 22 i 23 stycznia 2018 r. tj. zostały wystawione po upływie terminu składania ofert, przypadającym na dzień 5 stycznia 2018 r.
W dniu 5 lutego 2018 r. Zamawiający zawiadomił Odwołującego o unieważnieniu postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp, w związku z faktem, że nie złożono w postępowaniu żadnej oferty niepodlegającej odrzuceniu oraz o wykluczeniu Odwołującego z postępowania na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp i uznaniu jego oferty jako odrzuconej z uwagi na treść art. 89 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp.
Jako podstawę faktyczną wykluczenia Odwołującego Zamawiający podał, że złożone w odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia informacje z KRK zostały wystawione w dniu 22 stycznia 2018 r. (dot. firmy BT. sp. z o.o.) oraz 23 stycznia 2018 r. (dot. firmy KBJ S.A.), w związku z tym przedstawione dokumenty nie potwierdzają braku podstaw do wykluczenia z postępowania na dzień składania ofert tj. 5 stycznia 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła uwagę, że intencją ustawodawcy (por. wyrok z dnia 9 maja 2017 r., KIO 785/17) była ocena sytuacji podmiotowej wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia w oparciu o jak najbardziej aktualne informacje. Intencja ta znalazła odzwierciedlenie w art. 26 ust. 2 f ustawy Pzp oraz art. 24 ust. 12 ustawy Pzp, dających zamawiającym narzędzia do bieżącej weryfikacji wykonawców w toku postępowania i w przypadku negatywnego wyniku tejże weryfikacji do ich wykluczenia z postępowania.
Jednocześnie, Krajowa Izba Odwoławcza wskazała, iż jednym z naczelnych celów nowelizacji ustawy Pzp z 22 czerwca 2016 r. było „zmniejszenie obowiązków formalnych na etapie ubiegania się o udzielenie zamówienia; przedstawianie przez wykonawców oświadczenia o spełnianiu warunków w postaci jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia; obowiązek złożenia wszystkich dokumentów co do zasady przez wykonawcę, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą.” (tak uzasadnienie do Rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw, Druk 366, http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=366).
Cel ten został zrealizowany poprzez fakt, iż podstawowym dokumentem wstępnie potwierdzającym spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz brak podstaw do wykluczenia jest oświadczenie wykonawcy. W przypadku postępowań o wartości zamówienia przekraczającej kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp oświadczenie to przybiera formę jednolitego dokumentu.
Zgodnie z art. 25a ust. 1 ustawy Pzp to właśnie to oświadczenie ma być aktualne na dzień składania ofert i wstępnie potwierdzać okoliczności wskazane powyżej, w tym brak podstaw do wykluczenia.
Zasadą jest, iż wykonawca w toku całego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego nie może podlegać wykluczeniu i w tym zakresie Krajowa Izba Odwoławcza zgodziła się z zamawiającym.
W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej należy jednak rozróżnić kwestie braku podstaw do wykluczenia od sposobu dokumentowania tych okoliczności.
Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła uwagę, że informacje zawarte w oświadczeniu stanowią wstępne potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia tj. potwierdzone zostaje, że na moment składania tego oświadczenia istnieje stan faktyczny wskazujący na ich brak.
Faktycznie informacje z KRK potwierdzają stan na moment ich wystawienia i nie ma możliwości aby potwierdzały okoliczności sprzed tej daty, jednakże w ocenie Krajowej Izby Odwoławczej składane przez wykonawców w toku postępowania dokumenty należy rozpatrywać łącznie. Tym samym, w oparciu o złożony jednolity dokument oraz informacje z KRK, uznać należy, iż w toku postępowania w stosunku do Odwołującego brak było podstaw do wykluczenia. Powołując się na wyrok KIO 785/17, Krajowa Izba Odwoławcza wskazała, że „Jeżeli natomiast Zamawiający pomimo przedstawienia ww. oświadczeń i dokumentów powziąłby wątpliwości co do braku podstaw do wykluczenia Odwołującego, dotyczącą okresu pomiędzy 21 lutego 2016 r. (data określająca aktualność zaświadczeń z KRK wskazana w pierwszym wezwaniu do uzupełnienia dokumentów) a 16 marca 2017 r. (data na którą stwierdzono brak karalności członków organu odwołującej się spółki), to powinien podjąć działania zmierzające do ich wyjaśnienia i - w razie ich potwierdzenia - wykluczyć Odwołującego na podstawie przepisu art. 24 ust. 1 pkt 14 lub pkt 16 Pzp.”
Krajowa Izba Odwoławcza za własną uznała argumentację przedstawioną wyroku z dnia 31 stycznia 2018 r., KIO 114/18, że „w aktualnym stanie prawnym (w przeciwieństwie do poprzedniego tj. sprzed ww. nowelizacji) wykonawcy nie muszą załączać do wniosku dokumentów na potwierdzenie okoliczności wskazanych w art. 25 ust. 1 Pzp. W przypadku nie złożenia wymaganego dokumentu lub złożenia dokumentu zawierającego błędy, zamawiający (jednokrotnie) wzywa takiego wykonawcę do uzupełnienia dokumentu. Dokumenty składane na podstawie art. 26 ust. 1 oraz ust. 3 w zw. z ust. 1 ustawy Pzp mają być aktualne na dzień ich złożenia. I właśnie na tle rozumienia „aktualności" dokumentów w niniejszym postępowaniu zaistniała sytuacja sporna, wskutek błędnej oceny zamawiającego. W ocenie Izby, w aktualnym stanie prawnym nie ma zobowiązania do przedstawiania dokumentów dotyczących braku podstaw do wykluczenia (w tym m.in. informacji z KRK) z datą sprzed składania ofert lub nawet z datą po składaniu ofert ale z wprost określonym stanem faktycznym dotyczącym daty składania ofert.
W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej wystarczające jest obecnie przedstawienie aktualnego na dzień złożenia dokumentu z datą po dniu składania wniosków, z poświadczeniem stanu faktycznego na dzień wystawienia dokumentu, o ile zachowuje on swą aktualność na dzień składania wniosków (tu ofert) rozumianą jako brak sprzeczności treściowej z oświadczeniem składanym wstępnie w ramach JEDZ.
Fakt, iż zamawiający zażądał złożenia dokumentów potwierdzających brak przesłanek wykluczenia oraz spełnienie warunków udziału już na etapie złożenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu (tu ofert) nie znosi możliwości uzupełnienia brakujących dokumentów. Art. 26 ust. 2f ustawy Pzp, z którego skorzystał zamawiający odwołuje się do dokumentów, o których mowa w art. 26 ust. 1 i 2 ustawy Pzp. Przepis ten nie ustanawia odrębnych i odmiennych zasad rządzących składaniem dokumentów w przypadku, gdy zamawiający żąda ich przedstawienia w innym momencie, niż to wynika z regulacji ogólnej. Określa jedynie inny moment złożenia dokumentów. Również w takiej sytuacji wykonawcom służy prawo do uzupełnienia dokumentów brakujących, niekompletnych lub budzących wątpliwości w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp. W przepisie tym ustawodawca wyraźnie dopuścił możliwość uzupełnienia dokumentów w przypadku, gdy niektóre z nich nie zostały złożone w wyznaczonym terminie. Ocena aktualności dokumentów odbywa się wówczas według tych samych zasad co w przypadku złożenia ich bez konieczności uzupełnienia.”
Rozstrzygając spór Krajowa Izba Odwoławcza wskazała również na stanowisko Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych wyrażone w Informacji o wyniku kontroli uprzedniej z dnia 11 kwietnia 2017 r. (znak: UZP/DKUE/KU/31/17) oraz wyrokun z dnia 19 października 2017 r., następująco: „Warunki udziału w postępowaniu muszą być zatem spełnione już na dzień składania ofert i trwać przez cały okres postępowania, natomiast dowody składane na potwierdzenie tych warunków mają być aktualne na dzień ich składania. Zgodnie zatem z konstrukcją przyjętą przez ustawodawcę wystarczające jest złożenie przez wykonawcę dokumentu aktualnego na dzień jego składania, albowiem ma on potwierdzać określony warunek udziału w postępowaniu, który ma zostać spełniony nie tylko na dzień składania ofert ale przez cały czas od momentu złożenia oferty aż do momentu zakończenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. To samo dotyczy braku podstaw wykluczenia. Na tym zatem polega podstawowa różnica w stosunku do poprzednio obowiązującego stanu prawnego, kiedy to spełnianie warunków udziału w postępowaniu podlegało badaniu tylko na dzień składania ofert (art. 26 ust. 3 zd. 2 ustawy Pzp w poprzednim brzmieniu: Złożone na wezwanie zamawiającego oświadczenia i dokumenty powinny potwierdzać spełnianie przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu oraz spełnianie przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego, nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo termin składania ofert).”
Dlatego też, skład orzekający uznał, że złożenie przez Odwołującego informacji z KRK datowanych na 22 i 23 stycznia 2018 r. było wystarczające dla stwierdzenia, że Odwołujący nie podlega wykluczeniu z Postępowania. W związku z powyższym, za zasadne należy uznać również zarzuty dotyczące naruszenia przez zamawiającego art. 89 ust. 1 pkt 5 ustawy Pzp oraz art. 93 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp.
Wyrok z dnia 1 marca 2018 r., KIO 280/18
Źródło: www.uzp.gov.pl