Na podstawie art. 246 ust. 2 ustawy Pzp zamawiający publiczni, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2 ustawy Pzp, oraz ich związki mogą zastosować kryterium ceny jako jedyne kryterium oceny ofert albo jako kryterium o wadze przekraczającej 60%, jeżeli określą w opisie przedmiotu zamówienia wymagania jakościowe odnoszące się do co najmniej głównych elementów składających się na przedmiot zamówienia.
Przepisy ustawy Pzp nie definiują pojęć „wymagań jakościowych” i „głównych elementów składających się na przedmiot zamówienia”. Wymagania jakościowe będą zróżnicowane w zależności od przedmiotu zamówienia. W przypadku dostaw będą to parametry techniczne, właściwości odżywcze, skład chemiczny, cechy funkcjonalne, wymagania dotyczące wydajności lub funkcjonalności, w tym wymagania środowiskowe, pod warunkiem, że podane parametry będą dostatecznie precyzyjne, aby umożliwić wykonawcom ustalenie przedmiotu zamówienia, w tym również wymagane cechy materiału lub produktu określone przez m. in. normy, europejskie oceny techniczne lub wspólne specyfikacje techniczne, a także warunki dostawy (inaczej mówiąc: wystarczający poziom wymagań jakościowych odnoszących się do najważniejszych cech opisu przedmiotu zamówienia, umożliwiający sporządzenie oferty z uwzględnieniem najważniejszych (istotnych) warunków realizacji zamówienia).
Główne elementy składające się na przedmiot zamówienia to elementy opisu przedmiotu zamówienia charakteryzujące jego przeznaczenie i umożliwiające wykonawcy dokonanie obliczenia ceny oferty (sporządzenie oferty), w tym zakres lub rozmiar zamówienia. Główne elementy składających się na przedmiot zamówienia to również warunki realizacji zamówienia.
Określenie wymagań jakościowych nie musi dotyczyć każdego, nawet najmniejszego elementu opisu przedmiotu zamówienia. Z przepisu art. 246 ust. 2 ustawy Pzp wynika, że wymagania jakościowe muszą odnosić się do co najmniej głównych elementów składających się na przedmiot zamówienia, a więc tych najważniejszych, przesądzających o jego przeznaczeniu, oraz wielkości lub zakresu zamówienia i sposobie wykonania.
W wyroku z dnia 7 czerwca 2021 r., KIO 1045/21, Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że ważne jest, aby określono pewne ramy jakościowe, w których poruszać mają się wykonawcy. Takie ramy, zdaniem składu orzekającego, określają dokumenty załączone do SWZ, gdzie Zamawiający określił wymagania dla kilku diet. Wskazano liczbę porcji w odniesieniu do produktów mlecznych, ich podaż (wyłącznie półtłuste lub chude w odniesieniu do diety lekkostrawnej), proporcje spożycia warzyw do owoców, w szczególności, że warzywa winny być głównie w postaci surowej: surówki, sałatki, dodatek do śniadania i kolacji lub w postaci gotowanych warzyw do obiadu, liczbę porcji owoców dziennie (owoc można zastąpić sokiem owocowym - 1 porcja odpowiada 1 szklance soku, uwaga: porcja kompotu nie stanowi porcji owocu). W przypadku diety lekkostrawnej wymieniono szereg produktów przeciwwskazanych, takich jak: ostre przyprawy, chrzan, kasza gryczana, bułka grahamka, tłuste produkty mięsne, w tym kiełbasy, pasztety, parówki, mortadela, baleron, flaki wołowe, tłuste produkty mleczne, warzywa kapustne, ogórek, rzodkiewka, szczypiorek, kukurydza, cebula, warzywa konserwowe, majonez, musztarda, tłuste sosy, owoce suszone. Zamawiający określił także średnią liczbę pacjentów, sposób dystrybucji posiłków przez system termosowy, godziny ich dostarczania, udział procentowy poszczególnych posiłków w cenie pełnego wyżywienia dziennego, obowiązek przygotowania posiłków w pomieszczeniach gastronomicznych i przewożenia środkiem transportu spełniającym wymagania higieniczno-sanitarne, obowiązek przestrzegania norm żywieniowych, obowiązek zatrudnienia dietetyka celem zapewnienia właściwej wartości kalorycznej i odżywczej posiłków, a także obowiązek wdrożenia i stosowania zasad systemu HACCP. Jednocześnie zgodnie z wzorem umowy dostarczone posiłki musiały uwzględniać aktualne zalecenia Instytutu Żywności i Żywienia, w szczególności co do struktury rzeczowej, kaloryczności, jakości, urozmaicenia, spełniać obowiązujące w tym zakresie wszelkie normy żywieniowe, w tym ze szczególnym uwzględnieniem norm żywieniowych dla pacjentów szpitali. Wykonawca był obowiązany przedkładać Zamawiającemu do jego akceptacji jadłospis na każde kolejne 14 dni, ze wskazaniem precyzyjnych nazw potraw i środków spożywczych, w tym informacji dot. obróbki technologicznej, informacji o rodzajach produktów spożywczych, z których posiłki będą przygotowywane, ich gramatury i kaloryczności oraz informacji o alergenach. Taki podział uznać należy za logiczny i sensowny, w sposób prawidłowy oddający złożoność przedmiotu zamówienia i zwracający uwagę na najistotniejsze jego elementy. Określenie wymagań jakościowych głównych elementów przedmiotu zamówienia pokazać ma ramy, w których co do jakości przedmiotu zamówienia będą poruszali się wykonawcy realizujący umowę. W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej na wystarczającym poziomie określone zostały cechy jakościowe jakie ma spełniać usługa będąca przedmiotem zamówienia. Okoliczność, że inne podmioty publiczne prowadzą postępowanie o podobnym charakterze i stosują kryteria pozacenowe pozostaje bez związku z rozpoznawanym zarzutem w obliczu określenia w opisie przedmiotu zamówienia wymagań jakościowych odnoszących się do głównych elementów składających się na przedmiot zamówienia.
W przypadku zamówienia na wykonanie robót budowlanych, przedmiot zamówienia opisuje się za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych. Szczegółowy zakresu i formę dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych określa rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. poz. 2454).
Dokumentu wchodzące w skład dokumentacji projektowej określają zakres i rozmiar robót podstawowych w zakresie i stopniu dokładności niezbędnych do m. in. przygotowania oferty przez wykonawcę i realizacji robót budowlanych. Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych stanowią opracowania zawierające między innymi zbiory wymagań, które są niezbędne do określenia standardu i jakości wykonania robót, w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, właściwości wyrobów budowlanych oraz oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót.
Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych określają m. in. takie wymagania jakościowe (mające znaczący wpływ na jakość wykonania robót budowlanych), jak: wymagania dotyczące właściwości wyrobów budowlanych, niezbędne wymagania związane z ich przechowywaniem, składowaniem i kontrolą jakości, wymagania dotyczące sprzętu i maszyn niezbędnych lub zalecanych do wykonania robót budowlanych zgodnie z założoną jakością, wymagania dotyczące środków transportu, wymagania dotyczące wykonania robót budowlanych z podaniem sposobu wykończenia poszczególnych elementów, tolerancji wymiarowych i szczegółów technologicznych oraz niezbędne informacje dotyczące odcinków robót budowlanych, przerw i ograniczeń, a także wymagania specjalne, opis działań związanych z kontrolą, badaniami oraz odbiorem wyrobów i robót budowlanych. W przypadku, gdy przedmiotem zamówienia są roboty budowlane, wymagania jakościowe mogą obejmować wymagania w zakresie dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz warunki testowania, kontroli i odbioru obiektów budowlanych, a także metody i techniki budowy.
Sporządzenie opisu przedmiotu zamówienia zgodnie z art. 103 ust. 1 ustawy Pzp, a tym samym przepisami rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 20 grudnia 2021 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego, będzie uprawniać zamawiającego do zastosowania kryterium ceny jako jedyne kryterium oceny ofert albo jako kryterium o wadze przekraczającej 60%.
Ponieważ art. 99 ust. 1 ustawy Pzp wymaga sporządzenia opisu przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty, to należy przyjąć, że w każdym przypadku opisania przedmiotu zamówienia zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy Pzp, zamawiający publiczni, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2 ustawy Pzp, oraz ich związki mogą zastosować kryterium ceny jako jedyne kryterium oceny ofert albo jako kryterium o wadze przekraczającej 60%. Opisują przedmiot zamówienia zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy Pzp, zamawiający powinien uwzględnić również przepisy art. 99 ust. 2 i nast.).
Jeżeli najkorzystniejszą ofertę określa się wyłącznie na podstawie ceny, w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia (np. SWZ) zamawiający nie musi określać wagi, jaką przypisuje kryterium ceny (art. 247 ust. 1 ustawy Pzp).
Józef Edmund Nowicki
Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu do końca. Czytaj portal wPrzetargach.pl na bieżąco. Portal wPrzetargach.pl to kompendium wiedzy o zamówieniach publicznych.