Dlaczego limit waloryzacji wynagrodzenia na poziomie 7% jest iluzoryczny

W orzecznictwie wskazuje się, że celem zastosowania przepisu art. 439 ustawy Pzp jest faktyczne umożliwienie zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia. Klauzula waloryzacyjna musi zostać ukształtowana w taki sposób, aby dać stronom umowy szansę na zmianę wysokości wynagrodzenia uwzględniającą rzeczywiste zmiany cen na rynku (por. wyrok z dnia 2 marca 2022 r., KIO 440/22). Niewątpliwie jednym z istotnych elementów klauzuli waloryzacyjnej jest początkowy termin ustalenia zmiany wynagrodzenia, który na mocy art. 439 ust. 2 pkt 1 ustawy Pzp zamawiający jest zobowiązany określić w umowie, w przypadku wprowadzenia postanowień, dotyczących zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia. Początkowy termin ustalenia zmiany wynagrodzenia stanowi moment, od którego można i należy oceniać zaistnienie i wielkość zmiany uprawniającej do modyfikacji wynagrodzenia. Niewątpliwie też zamawiający ma swobodę w ustaleniu tego terminu, z zastrzeżeniem art. 439 ust. 3 ustawy Pzp. 

Nieokreślenie we wzorze umowy początkowego terminu ustalenia zmiany wynagrodzenia, od którego należałoby liczyć poziom zmian cen i kosztów związanych z realizacją zamówienia, oznacza pominięcie jednego z obowiązkowych elementów waloryzacji opartej na przepisie art. 439 ustawy Pzp.

W wyroku dnia 18 lutego 2025 r., KIO 292/25, Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że określenie jedynie terminu złożenia pierwszego wniosku o waloryzację i okresów w jakich można złożyć kolejne wnioski o waloryzację oraz że wzrost cen będzie badany każdorazowo w stosunku rocznym w odniesieniu do analogicznego miesiąca ubiegłego roku nie odzwierciedla zmiany poziomu cen w odniesieniu do początkowego terminu ustalenia zmiany wynagrodzenia. W konsekwencji nie spełnia swojego zasadniczego celu, czyli zapewnienia równowagi ekonomicznej stron umowy w stosunku do stanu na dzień złożenia oferty przez wykonawcę. 

Krajowa Izba Odwoławcza uznała również za uzasadnione twierdzenia odwołującego co do kwestii, iż ustalony przez zamawiającego limit waloryzacji wynagrodzenia na poziomie 7%, stanowi o iluzoryczności i nieadekwatności do zamówienia mechanizmu waloryzacji. Orzekając w tym zakresie Krajowa Izba Odwoławcza, wzięła w szczególności pod uwagę długotrwałość okresu realizacji zamówienia. Powszechnie bowiem wiadomym jest, że im dłuższy okres realizacji określonej inwestycji, tym trudniej przewidzieć ryzyka związane z możliwością zmian poziomu cen. Naturalną konsekwencją zawierania długich umów jest zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia wielu zdarzeń nieprzewidzianych na etapie zawierania umowy. Ustanowiony przez ustawodawcę obowiązek wprowadzenia do umów o zamówienia publiczne, za dłuższy niż 6 miesięcy, postanowień dotyczących zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy ma zabezpieczeń interesy obu stron umowy w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia. Zamawiający w tym zakresie powoływał się na swobodę zamawiającego w określeniu tego limitu oraz na własne możliwości budżetowe.

Odnosząc się do argumentacji Zamawiającego w powyższym zakresie, Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła między innymi, że twierdzenia o własnych możliwościach budżetowych nie zostały szerzej uargumentowane przez Zamawiającego. Zamawiający powołał się jedynie zdawkowo na ograniczone możliwości finansowe, nie wskazując nawet na czym opiera swoje twierdzenia. Skład orzekający w tej sprawie przyznał, że zamawiający ma swobodę w określeniu limitu waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy, ale musi ona uwzględniać zarówno realia rynkowe, jak i realia danego kontraktu i oczywiście wspomniane możliwości budżetowe zamawiającego. Mając powyższe na względzie Krajowa Izba Odwoławcza uznała, za uzasadnione, aby nakazać zamawiającemu podwyższenie limitu waloryzacji wynagrodzenia o co najmniej 3%. 

Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu do końca. Czytaj portal wPrzetargach.pl na bieżąco

Portal wPrzetargach.pl to kompendium wiedzy o zamówieniach publicznych