Różne tematy szkoleń i te same grupy docelowe w szacowaniu usług szkoleniowych

W przypadku szacowania wartości zamówień na usługi szkoleniowe, w pierwszej kolejności należy uwzględnić wytyczne w zakresie szacowania wartości zamówień i zakazu dzielenia ich na części określone w dyrektywie 2014/24/UE. 

W art 5 pkt 8 dyrektywy 2014/24/UE wskazano, że w przypadku, gdy proponowane świadczenie usług może prowadzić do udzielenia zamówień w formie odrębnych części, uwzględnia się całkowitą szacunkową wartość wszystkich takich części. Z przepisu tego wynika, że dyrektywa 2014/24/UE kładzie nacisk na planowaną usługę. Podstawową przesłanką decydującą o tym, czy dane zamówienie na usługi szkoleniowe powinno być traktowane jako jedna całość, będzie obiektywna możliwość zaplanowania takich szkoleń. Zamawiający za jedno zamówienie powinien uznawać nabywanie ta-kich usług szkoleniowych, które posiadają podobne przeznaczenie oraz pomiędzy którymi istnieje związek czasowy. Taki związek zachodzi, gdy usługi szkoleniowe można określić „z góry”, tj. zaplanować ich zakres i przewidzieć ich nabywanie w określonej perspektywie czasowej. W sytuacji, gdy zamawiający udziela zamówienia na usługi szkoleniowe, powinien pogrupować je według kryterium podobieństwa funkcjonalnego i podobnego przeznaczenia, uwzględniając czas, w którym będą udzielane (oznaczona perspektywa czasowa). Szkolenia obejmujące taką samą lub podobną tematykę, przeprowadzane dla określonej grupy odbiorców, w określonym czasie, należy traktować jako jedno zamówienie. 

W opinii „Udzielanie zamówień publicznych na usługi szkoleniowe” (wydanej na gruncie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych - w skrócie „Pzp2004”) Urząd Zamówień Publicznych zwraca uwagę, że: „Przy udzielaniu zamówień, których przedmiotem są usługi edukacyjne lub szkoleniowe częstym problemem zamawiających jest prawidłowe ustalenie zakresu (przedmiotu) udzielanych zamówień, w taki sposób, by nie narazić się na zarzut nieuprawnionego dzielenia zamówienia na części (art. 32 ust. 2 Pzp2004).” 

W ocenie Urzędu Zamówień Publicznych: „W jednym postępowaniu powinny być nabywane świadczenia tego samego lub podobnego rodzaju tj. usługi, które spełniają te same lub podobne funkcje, które łączy przynależność do tej samej lub podobnej grupy tematycznej (element przedmiotowy) i gdy istnieje wykonawca zdolny samodzielnie wykonać całe zamówienie (element podmiotowy). Ponadto, aby zakup określonego rodzaju usług możliwy był po przeprowadzeniu jednego postępowania, obok ww. przesłanek konieczne jest spełnienie dodatkowego warunku istnienia związku funkcjonalnego i czasowego pomiędzy nabywanymi usługami szkoleniowymi lub edukacyjnymi, bez których nie zachodzi konieczność sumowania wartości poszczególnych świadczeń. Innymi słowy, zamawiający w celu ustalenia zakresu przedmiotowego zamówienia musi wiedzieć co chce nabyć i potrafić określić zarówno zakres świadczeń jak i ich czas, a świadczenia, które mają być przedmiotem jednego postępowania powinny być ze sobą funkcjonalnie powiązane i mogą być zrealizowane przez jednego wykonawcę. Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż w sytuacji, gdy zamawiający udziela zamówienia na szkolenia, powinien pogrupować je przede wszystkim według kryterium tematycznego i możliwości ich realizacji przez jednego wykonawcę. Szkolenia obejmujące taką samą lub podobną tematykę, prowadzone dla określonej grupy odbiorców, jeżeli mogą być zrealizowane przez jednego wykonawcę, należy traktować jako jedno zamówienie, którego wartość powinna zostać oszacowana łącznie (…)”. 

Zdaniem Urzędu Zamówień Publicznych: „W sytuacji, gdy przedmiotem zamówienia są szkolenia o różnej tematyce i nie ma możliwości udzielenia zamówienia na te szkolenia jednemu wykonawcy, po przeprowadzeniu jednego postępowania, nie będzie można mówić o dzieleniu zamówienia na części w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy Pzp, gdy każde ze szkoleń będzie stanowiło odrębny przedmiot zamówienia. (…) O tym czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jednym większym zamówieniem czy też np. z kilkoma mniejszymi zamówieniami odrębnymi o zbliżonym przedmiocie rozstrzygnąć musi samodzielnie zamawiający w oparciu o posiadaną przez niego wiedzę oraz doświadczenie w zakresie prowadzonej przez siebie działalności.”

W ocenie Komisji Europejskiej tożsamość przedmiotową zamówienia na usługi szkoleniowe należy rozumieć szeroko, z uwzględnieniem także szkoleń o odmiennej tematyce, jeśli mogą być zrealizowane przez jednego wykonawcę. Zamawiający powinien szacować wartość takich szkoleń łącznie, a w przypadku przekroczenia progu, od którego ma zastosowanie prawo zamówień publicznych, przeprowadzić postępowanie zgodnie z przepisami odnoszącymi się do łącznej wartości tego zamówienia (może on wówczas dopuścić możliwość składania ofert częściowych czy też udzielić zamówień na poszczególne usługi w odrębnych postępowaniach). Wyjątkiem od tej zasady może być przypadek szkoleń, których tematyka na tyle się różni lub jest na tyle specyficzna, że nie jest możliwe zrealizowanie wszystkich szkoleń przez jednego wykonawcę. Niemniej jednak sytuacja taka powinna wynikać z przyczyn obiektywnych i nie może prowadzić do dzielenia zamówienia w celu uniknięcia stosowania ustawy. Stanowisko to zostało potwierdzone przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych - w korespondencji z Instytucją Zarządzającą PO KL wskazano, iż „w przypadku zamówień na usługi szkoleniowe zasadą jest szacowanie ich wartości łącznie m.in., jeśli dotyczą one usług rodzajowo tożsamych (a tak jest w przypadku szkoleń) i przede wszystkim, jeśli jest możliwe zrealizowanie ich przez jednego wykonawcę. Zatem, nawet jeśli tematyka szkoleń będzie różna, a jest możliwe wykonanie usługi przez jednego wykonawcę należy oszacować wartość takich zamówień łącznie”” Stanowisko Komisji Europejskiej zostało przyjęte w orzecznictwie sądowym (z odpowiedzi na interpelację poselską nr 32146 w sprawie prawidłowych zasad szacowania wartości zamówienia).

Należy również zwrócić uwagę na stanowisko, które było prezentowane w orzecznictwie sądowym. 

W wyroku z dnia 7 lutego 2013 r., V SA/Wa 1969/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zgodził się ze stanowiskiem instytucji zarządzającej, że zamówienia dotyczące kursu na kwalifikacje kelner - barman z nauką języka angielskiego oraz kursu z obsługi ruchu turystycznego, a także kursu na sekretarkę oraz kursu na glazurnika, spełniają kryteria tożsamości czasowej, podmiotowej i przedmiotowej. Sąd zwrócił uwagę, że celem tych kursów było zdobycie kwalifikacji zawodowych uczniów i przygotowanie ich do pracy w nowych zawodach. W ocenie Sądu przeznaczenie każdego kursu było podobne, ponieważ był on skierowany do określonej jednolitej grupy docelowej, uczniów danego, konkretnego zespołu szkół, w celu zdobycia kwalifikacji zawodowych i przygotowujący do pracy w nowym zawodzie. Oznacza to, że należało przyjąć odpowiednio za jedno zamówienie przeprowadzenie kursu na kwalifikacje kelner - barman z nauką języka angielskiego i kursu z obsługi ruchu turystycznego oraz kursu na sekretarkę i kursu na glazurnika.

W wyroku z dnia 29 stycznia 2015 r., V SA/Wa 1751/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zgodził się ze stanowiskiem instytucji zarządzającej, że jednym zamówieniem był zakup usług polegających na realizacji zajęć dodatkowych z języka angielskiego, informatyki i matematyki. Za jedno zamówienie należy bowiem uznać takie zamówienia szczegółowe, które z ekonomicznych i funkcjonalnych przyczyn ma takie samo lub podobne przeznaczenie techniczne i gospodarcze, może być wykonane przez tego samego wykonawcę i jest udzielane oraz realizowane w podobnym okresie czasu. W ocenie Sądu tożsamość przedmiotowa nie oznacza, że zamówienia muszą dotyczyć dokładnie tej samej tematyki. Poszczególne zajęcia różnią się tematycznie, ich zawartość merytoryczna jest odmienna, ale nie wyklucza to, że stanowią usługę tego samego rodzaju. Szkolenia miały jednakowe przeznaczenie - wyrównanie szans edukacyjnych uczniów, a na rynku działają podmioty mogące świadczyć usługi z wielu tematów dostarczając odpowiednio przygotowanego nauczyciela (szkoleniowca). Sąd uznał, że bez znaczenia pozostaje fakt wymagania różnej wiedzy od prowadzącego zajęcia z angielskiego czy matematyki, ponieważ zamawiający mógł dopuścić możliwość składania ofert częściowych albo udzielania zamówienia w częściach, z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania. 

Podobne stanowisko zostało wyrażone w decyzjach ówczesnego Ministra Infrastruktury i Rozwoju oraz Ministra Rozwoju Regionalnego. Zgodnie z decyzją z dnia 25 października 2013 r., DZF-IV-0260-146-ŁP/13, Minister Rozwoju Regionalnego, za tożsame zarówno pod względem przedmiotowym, jak również podmiotowym, uznał prowadzenie: zajęć z języka angielskiego, zajęć z matematyki, zajęć z fizyki, zajęć z chemii, zajęć przyrodniczych (biologiczno-geograficznych), zajęć informatyczno-technicznych oraz zajęć z podstaw przedsiębiorczości. 

Z kolei w decyzji z dnia 9 maja 2013 r., DZF-IV-0260-42(1)-ŁP/13, Minister Infrastruktury i Rozwoju, za tożsame pod względem przedmiotowym oraz podmiotowym uznał realizacje następujących usług szkoleniowych: podstawy obsługi komputera, wizaż i stylizacja, opiekunka środowiskowa, prowadzenie gospodarstwa domowego oraz profesjonalny sprzedawca z obsługą kasy fiskalnej. Minister Rozwoju Regionalnego w treści uzasadnienia decyzji powołał się m.in. na treść pisma Urzędu Zamówień Publicznych z dnia 11 sierpnia 2010 r., UZP/DP/O-WBA/32750/15097/10, zgodnie z którym „w sytuacji, gdy zamawiający udziela zamówienia na szkolenia, powinien starać się pogrupować je według kryterium podobnego przeznaczenia i możliwości ich realizacji przez jednego wykonawcę (…) Natomiast zamówienia, które mają różne przeznaczenie i nie zachodzi możliwość ich wykonania przez jednego wykonawcę, co do zasady powinny być traktowane jako zamówienia odrębne”. W omawianej sytuacji, zdaniem Ministra Rozwoju Regionalnego „szkolenia miały to samo przeznaczenie - aktywizacja społeczne i zawodowa (opisana we wniosku o dofinansowanie projektu) poprzez realizację zadań z aktywnej integracji, a także mogły być wykonane przez jednego wykonawcę”.

W decyzji z dnia 29 grudnia 2014 r., DZF-IV-0260-240-JSta/14, Minister Infrastruktury i Rozwoju uznał natomiast, że jednym zamówieniem nie były usługi: przeprowadzenia doradztwa psychospołecznego, mediacji rodzinnych i doradztwa specjalistycznego, przeprowadzenie wyjazdu szkoleniowo-integracyjnego, szkolenia z zakresu pierwszej pomocy, treningu kompetencji i umiejętności społecznych, zajęć z animatorem społeczności lokalnej oraz psychodietetyki, a także przeprowadzenie kursów zawodowych, tj. kursu prawa jazdy kat. B, kursu obsługi wózków widłowych oraz kursu wizażu. Zdaniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju nie można zgodzić się z przywoływanym argumentem, że fakt realizowania tych szkoleń w ramach jednego projektu przesądza o tym, że mają one podobne przeznaczenie techniczne lub gospodarcze. Natomiast w przedstawionym przypadku każde ze szkoleń o różnej tematyce ma oddzielną funkcję, nie są one ze sobą powiązane w ten sposób, że niezrealizowanie jednego szkolenia uniemożliwia realizację pozostałych. 

 

Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu do końca. Czytaj portal wPrzetargach.pl na bieżąco

Portal wPrzetargach.pl to kompendium wiedzy o zamówieniach publicznych