Szacowanie wartości zamówienia na wyroby medyczne z Chin
Dnia 30 czerwca 2025 r. weszło w życie rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2025/1197 z dnia 19 czerwca 2025 r. nakładające środek Instrumentu Zamówień Międzynarodowych ograniczający dostęp wykonawców i wyrobów medycznych pochodzących z Chińskiej Republiki Ludowej do unijnego rynku zamówień publicznych dla wyrobów medycznych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1031 (Dz.U.UE.L.2025.1197 z dnia 2025.06.20), dalej jako: „rozporządzenie 2025/1197”.
Na mocy tego rozporządzenia na unijne instytucje zamawiające i podmioty zamawiające nałożony został obowiązek wykluczenia wszystkich wykonawców pochodzących z Chińskiej Republiki Ludowej we wszystkich postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego w Unii, których przedmiotem jest udzielanie zamówień na wyroby medyczne objęte kodami CPV od 33100000-1 do 33199000-1 określone w rozporządzeniu (WE) nr 2195/2002, o wartości szacunkowej co najmniej 5 000 000 EUR bez VAT (art. 1 rozporządzenia 2025/1197).
Należy przy tym pamiętać, że mocą art. 6 ust. 5 zdanie drugie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2022/1031 z dnia 23 czerwca 2022 r. w sprawie dostępu wykonawców, towarów i usług z państw trzecich do unijnych rynków zamówień publicznych i koncesji oraz procedur wspierających negocjacje dotyczące dostępu unijnych wykonawców, towarów i usług do rynków zamówień publicznych i koncesji państw trzecich (Instrument Zamówień Międzynarodowych - IZM) (Dz. Urz. UE Nr L 173 z 30.6.2022, s. 1), zwanego dalej „rozporządzeniem 2022/1031”, środka IZM nie stosuje się do zamówień na poszczególne części, których wartość jest mniejsza niż wyrażona w złotych równowartość kwoty 80 000 euro dla dostaw lub usług oraz 1 000 000 euro dla robót budowlanych, pod warunkiem że łączna wartość tych części wynosi nie więcej niż 20% wartości zamówienia.
Wskazany obowiązek wykluczenia wykonawców to Środek Instrumentu Zamówień Międzynarodowych („środek IZM”), którym zostali objęci wykonawcy z Chińskiej Republiki Ludowej (w zakresie postępowań wskazanych w art. 1 ust. 1 rozporządzenia 2025/1197).
W tym miejscu należy wyjaśnić, że zarówno w art. 1 ust. 1 rozporządzenia 2025/1197, jak i w art. 6 ust. 6 lit. b) rozporządzenia 2022/1031, mowa jest o „wykluczeniu ofert”. Inaczej mówiąc, środek IZM, jako bezpośrednio stosowane rozporządzenie unijne, ustanawia niejako szczególną czynność zamawiającego polegającą na „wykluczeniu ofert złożonych przez wykonawców pochodzących z tego państwa trzeciego”. Czynność ta sprowadza się w pierwszej kolejności do wykluczenia wykonawców pochodzących z ChRL i odrzucenia złożonych przez nich ofert.
W świetle jednak zobowiązania zwycięskiego oferenta przewidzianego w art. 8 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2022/1031 w okresie obowiązywania środka IZM w przypadku zamówień, których przedmiot obejmuje dostawę towarów, niemożliwe jest przyjęcie ofert nie zawierających zapewnienia, że w okresie obowiązywania umowy towary dostarczone lub usługi świadczone w ramach realizacji zamówienia i pochodzące z ChRL (niezależne od tego czy oferta jest złożona przez wykonawcę pochodzącego z ChRL, czy przez innego wykonawcę) będą odpowiadały nie więcej niż 50 % całkowitej wartości zamówienia.
Stosownie do art. 2 ust. 2 lit. b rozporządzenia 2025/1197, wartość szacunkowa zamówienia obliczona powinna być zgodnie z art. 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE (dalej: „dyrektywa 2014/24/UE”).
W odniesieniu do szacowania wartości zamówienia podzielonego na części, z art. 5 ust. 8 i 9 dyrektywy 2014/24/UE wynika, że:
- w przypadku usług: wartością zamówienia jest całkowita szacunkowa wartość wszystkich części (czyli łączna wartość proponowanych (planowanych) usług, nawet jeżeli zamawiający udziela zamówienia w częściach, z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania);
- w przypadku dostaw: wartością zamówienia jest całkowita szacunkowa wartość wszystkich części (a więc łączna wartość proponowanych (planowanych) podobnych dostaw, nawet jeżeli zamawiający udziela zamówienia w częściach, z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania).
A zatem, jeżeli zamawiający planuje udzielić zamówienia w częściach, z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania, wartością zamówienia jest łączna wartość poszczególnych części zamówienia. Oznacza to, że jeżeli dane zamówienie będzie udzielane w ramach kilku postępowań, to zamawiający zobowiązany jest zastosować do każdego z tych postępowań procedury właściwe dla całości zamówienia.
Oceniając, czy w danym przypadku zamawiający ma do czynienia z jednym zamówieniem, czy też z kilkoma odrębnymi zamówieniami, należy uwzględnić, że postępowania znane zamawiającemu na etapie planowania powinny zostać potraktowane jako jedno zamówienie, jeżeli: w przypadku zamawiania usług - postępowania dotyczą jednorodnych usług, a w przypadku zamawiania dostaw – postępowania dotyczą podobnych dostaw.
Należy wskazać, że postanowienia art. 5 dyrektywy 2014/24/UE zostały transponowane do polskiego porządku prawnego przepisami art. 28-36 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1320 z późn. zm.).
Zgodnie ze wskazanymi przepisami ustawy Pzp przy szacowaniu wartości zamówienia obowiązuje ogólna zasada, zgodnie z którą podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy bez podatku od towarów i usług, ustalone przez zamawiającego z należytą starannością (art. 28 ustawy Pzp).
Jeżeli zamawiający planuje udzielić zamówienia w częściach, z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania, lub dopuszcza możliwość składania ofert częściowych, wartością zamówienia jest łączna wartość poszczególnych części zamówienia (art. 30 ust. 1 i 2 ustawy Pzp).
Warto przypomnieć, że przy szacowaniu wartości zamówienia istotne jest ustalenie przez zamawiającego, czy w danym przypadku ma do czynienia z jednym zamówieniem udzielanym w częściach, czy też z odrębnymi zamówieniami.
Ustalając tę kwestię należy uwzględnić, że postępowania znane zamawiającemu na etapie planowania powinny zostać potraktowane jako jedno zamówienie, jeżeli: w przypadku zamawiania usług - postępowania dotyczą jednorodnych usług, a w przypadku zamawiania dostaw - postępowania dotyczą podobnych dostaw (art. 30 ust. 1 i 2 ustawy Pzp).
Agregacji nie podlegają natomiast te zamówienia, które pojawiają się następczo (tj. po wszczęciu postępowania zaplanowanego) i nie były możliwe do przewidzenia (zaplanowania), pomimo dochowania przez zamawiającego należytej staranności.
Pamiętać ponadto należy, że kluczowy dla ustalania wartości zamówienia jest moment wszczęcia postępowania, lub moment wszczęcia pierwszego z postępowań, których przedmioty składają się na jedno zamówienie (w przypadku zamówień udzielanych w częściach) (por. art. 5 ust. 4 dyrektywy 2014/24/UE).
A zatem, w kontekście szacowania wartości zamówienia, „planowanie” odnosi się do zamówień, co do których w momencie wszczęcia postępowania istniała obiektywna możliwość ich przewidzenia przez zamawiającego, działającego z należytą starannością.
Dyspozycja art. 36 ust. 1 ustawy Pzp nakazuje ustalenie wartości zamówienia nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, jeżeli przedmiotem zamówienia są dostawy lub usługi, oraz nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, jeżeli przedmiotem zamówienia są roboty budowlane, z tym że w przypadku zamówień udzielanych w częściach powyższe terminy odnoszą się do wszczęcia pierwszego z postępowań.
Jednocześnie z ustawy Pzp wynika, że jeżeli po ustaleniu wartości zamówienia nastąpiła zmiana okoliczności mających wpływ na dokonane ustalenie, zamawiający przed wszczęciem postępowania zobligowany jest do zmiany wartości zamówienia (art. 36 ust. 2 ustawy Pzp). Celem aktualizacji dokonanego wcześniej szacunku jest, aby szacowanie odzwierciedlało faktyczną i rzeczywistą wartość zamówienia uwzględniającą nowe okoliczności.
Podkreślić należy, że ustalenie szacunkowej wartości zamówienia na potrzeby przepisu art. 30 ust. 2 ustawy Pzp, (tj. uwzględniającej łączną wartość poszczególnych części zamówienia) dokonywane jest przed wszczęciem pierwszego z tych postępowań. W przypadku, gdy po wszczęciu co najmniej jednego z postępowań składających się na zamówienie (a więc już po ustaleniu szacunkowej wartości całego zamówienia), pojawi się konieczność udzielenia przez zamawiającego kolejnego zamówienia - to jeśli było ono niemożliwe do przewidzenia na etapie czynności przygotowawczych dotyczących pierwszego z postępowań – jego wartość nie będzie podlegać łącznemu szacowaniu z postępowaniami obejmującymi części zamówienia, które nie zostały jeszcze wszczęte.
PODSUMOWUJĄC:
Jeżeli zamówienie na wyroby medyczne objęte kodami CPV od 33100000-1 do 33199000-1 określone w rozporządzeniu (WE) nr 2195/2002, zostało podzielone na części z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania, to obowiązek wykluczenia wykonawców pochodzących z Chińskiej Republiki Ludowej aktualizuje się, gdy łączna wartość poszczególnych części zamówienia wynosi co najmniej 5 000 000 EUR bez VAT.
Określony w rozporządzeniu 2025/1197 wymóg dotyczący wartości 5 000 000 EUR odnosi się wartości całości zamówienia a nie do wartości części zamówienia, stanowiącej przedmiot odrębnego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Źródło: