Rozbieżność wynikająca z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia

Jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych.

W przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej w terminie jest niższa o co najmniej 30% od: 1) wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed wszczęciem postępowania lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 1 i 10, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia.

Bezsporne między stronami było to, że cena oferty złożonej przez Przystępującego wpisywała się w dyspozycje powyższych regulacji w zakresie ciążącego na Zamawiającym obowiązku wezwania Przystępującego do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Sporne było to, czy rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia, a tym samym czy Zamawiający był uprawniony do odstąpienia od wezwania Przystępującego do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny. 

W postępowaniu zostały złożone cztery oferty. Cena trzech z nich, w tym ofert złożonych przez Odwołującego i Przystępującego nie odbiegały znacząco od siebie oraz od wartości szacunkowej zamówienia. Wartość szacunkowa zamówienia to 1 389 151,09 zł brutto. Cena oferty złożonej przez Przystępującego to 1 424 413,80 zł, przez Odwołującego to 1 906 559,14 zł, zaś przez Konsorcjum firm zaoferowało cenę 1 976 461,42 zł, cena oferty złożonej przez P. to 3 587 278,20 zł Wskazać jednak należy, że cena ofert trzech wykonawców nie odbiegała znacznie od wartości szacunkowej zamówienia, podczas gdy oferta złożona przez P. jest ponad dwukrotnie wyższa, niż oferta złożona przez Przystępującego i niespełna dwukrotnie wyższa, niż oferty złożone przez pozostałych dwóch wykonawców, w tym przez Przystępującego. 

Uzasadnione jest w związku z tym twierdzenie, że cena oferty P. jest rażąco wygórowana. 

Oczywistym jest, że wyłącznie cena zaoferowana przez P. wpłynęła na wysoką średnią arytmetyczna ofert. Zdaniem Izby jest to okoliczność oczywista nie wymagająca wyjaśnienia. Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że okoliczność oczywista to taka, która nie budzi wątpliwości i nie wymaga wyjaśnienia. 

Nie sposób w związku z tym zgodzić się z Odwołującym, że Zamawiający nie prowadził postępowania w sposób przejrzysty, ponieważ w zawiadomieniu o dokonaniu wyboru oferty najkorzystniejszej Zamawiający powinien wskazać przyczyny odstąpienia od wzywania Przystępującego do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny. Jak wprost wynika z postanowień ustawy Pzp okoliczności mają być oczywiste i nie wymagać wyjaśnienia. O wysokiej średniej złożonych ofert przesądziło nie co najmniej kilka ofert, co świadczyłoby o tym, że co do zasady cena rynkowa zamówienia jest wysoka, ale przesądziła o tym cena jednej oferty. Cena tylko jednej oferty (oferty P.) jest tak wysoka, zarówno w porównaniu do szacunku zamawiającego, jak i pozostałych trzech ofert, co nakazuje przyjąć, że to cena oferty P. jest zawyżona, nie zaś - że cena oferty wybranej jest zaniżona. 

Jak wynika z orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej w sytuacji, gdy cena jednej oferty jest dwukrotnie lub prawie dwukrotnie wyższa od pozostałych trzech ofert, które z kolei są na podobnym poziomie oraz na poziomie rynkowym, a wygenerowało to różnicę 30% pomiędzy tymi cenami a średnią arytmetyczną cen wszystkich złożonych ofert, należy uznać, że jest okoliczność oczywista niewymagająca wyjaśnienia pod względem rażąco niskiej ceny. Okoliczność ta powinna być również oczywista dla wykonawców będących profesjonalistami w obrocie, w tym dla Odwołującego. 

Wyrok z dnia z dnia 2 października 2024 r., KIO 3214/24

Dziękujemy za przeczytanie tego artykułu do końca

Czytaj portal wPrzetargach.pl każdego dnia
Portal wPrzetargach.pl to kompendium wiedzy o zamówieniach publicznych