Kiedy oświadczenie własne wykonawcy może zastąpić referencje

Osią sporu między stronami postępowania odwoławczego było odrzucenie oferty odwołującego na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy Pzp, który w ocenie Zamawiającego nie spełnił warunków udziału w postępowaniu oraz nie złożył w przewidzianym terminie referencji.

Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że w sporze rację miał zamawiający.

Odwołujący nie wykazał, że dołożył należytej staranności i nie wykazał, że niezłożenie przez niego referencji w ww. zadaniach zamówienia nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych. W oświadczeniu jako przyczynę niezłożenia referencji wskazano jedynie, że „niderlandzki podmiot gospodarczy w swojej działalności gospodarczej nie posługuje się referencjami wymaganymi w polskich postępowaniach przetargowych”. Odwołujący jednak tej okoliczności nie wykazał. Z akt sprawy nie wynika, aby odwołujący w ogóle występował o wystawienie referencji do niderlandzkiego podmiotu gospodarczego lub podmiotu udostępniającego zasoby. Nie wykazano, że podmioty z krajów niderlandzkich w ogóle nie posługują się referencjami lub dokumentami równorzędnymi. W konsekwencji Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że odwołujący nie podał żadnych przyczyn od niego niezależnych, które uzasadniały brak możliwości złożenia zamawiającemu referencji przez podmiot, na rzecz którego dostawy zostały wykonane.

Złożone przez odwołującego oświadczenie miało charakter ogólny, szczątkowy i nie zawierało żadnych konkretnych informacji potwierdzających, że Wykonawca dołożył należytej staranności i podjął niezbędne działania celem uzyskania dokumentu referencyjnego, ale z przyczyn od niego niezależnych nie przyniosły one oczekiwanego rezultatu. W szczególności z omawianego oświadczenia nie wynika, czy i kiedy odwołujący wystąpił do odbiorcy dostawy lub spółki E. B.V. o przedstawienie referencji, nie wyjaśniono szerzej, dlaczego „niderlandzki podmiot gospodarczy w swojej działalności gospodarczej nie posługuje się referencjami wymaganymi w polskich postępowaniach przetargowych”, jak również nie przedstawiono żadnych dowodów potwierdzających, że ww. podmiot nie wystawia listów referencyjnych. Niewątpliwie odwołujący składając zamawiającemu oświadczenie własne w miejsce referencji powinien szczegółowo wyjaśnić i udokumentować, dlaczego nie mógł przedstawić referencji.

Odwołujący nie sprostał tym obowiązkom. 

W wyroku z dnia 10 listopada 2021 r., XXIII Zs 118/21, Sąd Zamówień Publicznych orzekł, że: „Okoliczność, że powody, dla których wykonawca nie jest w stanie przedstawić referencji winny być wyjaśnione wynika także z tej przyczyny, że zamawiający winien mieć możliwość zweryfikowania czy te konkretne okoliczności zaszły i czy usprawiedliwiają one odstąpienie od przedstawienia referencji. Jest to konieczne dla zachowania równość oferentów a zatem zachowania uczciwej konkurencji, proporcjonalności i przejrzystości. Co najmniej winno być wykazane, że wykonawca dążył do uzyskania referencji, ale z przyczyn od niego niezależnych nie osiągnął w tym zakresie sukcesu a zatem podjął on starania, ale nie przynosiły one oczekiwanego rezultatu.” Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła również uwagę, że od chwili wszczęcia postępowania każdy zainteresowany wykonawca wiedział albo mógł się dowiedzieć, że celem wykazania warunku udziału w postępowaniu będzie musiał złożyć zamawiającemu odpowiednie referencje. Ze złożonych przez odwołującego wyjaśnień oraz dokumentów nie wynika, aby na dzień złożenia oświadczenia własnego podjął jakiekolwiek starania celem uzyskania referencji.

Krajowa Izba Odwoławcza za gołosłowne uznała twierdzenia pełnomocnika odwołującego, iż zwracał się o wystawienie referencji podczas prowadzonych telekonferencji. Okoliczność ta nie została w jakikolwiek sposób wykazana. Natomiast odwołujący mógł przedłożyć chociażby oświadczenie osoby upoważnionej, odnośnie tego że spółka niderlandzka referencji nie wystawia. Takie oświadczenie mógł pozyskać chociażby od podmiotu udostępniającego zasoby. Podkreślić również należy, iż odwołujący przystępując do niniejszego postępowania o udzielenie zamówienia, zapoznał się z dokumentami zamówienia i miał świadomość wymogu Zamawiającego dotyczącego złożenia referencji bądź innych dokumentów celem potwierdzenia należytej realizacji dostawy. Wykonawca, który zamierza uczestniczyć w postępowaniu o udzielenie zamówienia zapoznaje się z warunkami zamówienia i powinien dokładać należytej staranności na wszystkich jego etapach oraz adekwatnie reagować na okoliczności, które mogą stanąć na przeszkodzie w uzyskaniu zamówienia.

Podsumowując powyższe Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że odwołujący nie wykazał, że niezłożenie referencji w zakresie złożonego wykazu dostaw nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych.

Krajowa Izba Odwoławcza uznała również, że załączone w odpowiedzi na wezwanie faktury VAT stanowią tylko i wyłącznie dowód na wykonanie dostawy określonej ilości olejów za określoną cenę. Z dokumentów tych w żaden sposób nie wynika, że dostawa została wykonana należycie i w obowiązującym terminie, a także, że jakość olejów była prawidłowa. W tych okolicznościach złożenie faktur VAT nie uprawniało zamawiającego do stwierdzenia, że odwołujący udowodnił należyte wykonanie dostawy. Istotne jest również to, że wraz ze złożonymi fakturami odwołujący nie przedłożył jakichkolwiek dowodów potwierdzających okoliczność ich zapłaty.

W związku z powyższym Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że zamawiający prawidłowo ocenił, że wykonawca ten nie wykazał spełnienia warunku udziału w postępowaniu.

Wyrok z dnia 7 października 2024 r., KIO 3263/24
 

Czytaj portal wPrzetargach.pl i zostań ekspertem w zamówieniach publicznych