Czy wykonawca może wnieść wadium wpłacając gotówkę w kasie dowolnego banku

Zgodnie z art. 45 ust. 7 Pzp2004 wadium wnoszone w pieniądzu wpłaca się przelewem na rachunek bankowy wskazany przez zamawiającego. Jeżeli wadium wnosi się w pieniądzu, sformułowanie „wadium wnosi się” oznacza wpływ kwoty wadium na rachunek bankowy wskazany przez zamawiającego. Przy wniesieniu wadium w pieniądzu liczy się nie data, ale konkretna chwila (godzina, minuta) - zob. wyroki z dnia 12 listopada 2009 r., KIO/UZP 1411/09, z dnia 2 października 2013 r.

W wyroku z dnia 11 czerwca 2014 r., KIO 1073/14; KIO 1088/14, Krajowa Izba Odwoławcza zwróciła uwagę, że wykonawca dokonując wpłaty wadium na rachunek bankowy zamawiającego, obowiązany był dokonać przelewu w takiej dacie, aby kwota wadium znalazła się na koncie zamawiającego przed upływem terminu składania ofert. W wyroku z dnia 2 października 2013 r., KIO 2279/13 Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że „dopiero z momentem dokonania czynności zaksięgowania kwoty wadium na rachunku Zamawiającego nastąpiło uznanie jego rachunku, a zatem właściwa wpłata (wniesienie) kwoty wadium na rachunek Zamawiającego. Na powyższe przede wszystkim wskazuje okoliczność, iż od tego dopiero momentu Zamawiający mógł dysponować wskazaną kwotą wadium. Skoro powyższe nastąpiło dopiero po upływie terminu składania ofert, określonego w SIWZ - zgodnie z przepisami Pzp2004 jest to konkretna data i godzina - należało uznać, że wadium nie zostało wniesione we właściwym terminie, tj. do upływu terminu składania ofert. Powyższe obciąża wykonawcę zobowiązanego do dochowania należytej staranności w tym zakresie.”

W wyroku KIO 217/17 Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że brak wniesienia wadium przelewem, a dokonanie tego poprzez wpłatę gotówki na rachunek bankowy zamawiającego nie może skutkować odrzuceniem oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 7b Pzp2004. W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej art. 89 ust. 1 pkt 7b Pzp2004 „w odniesieniu do sformułowania „wniesione w sposób nieprawidłowy” - stricte będzie odnosił się do wszelkich odstępstw od koniecznej treści np. dokumentów gwarancji wadialnych - ubezpieczeniowych i bankowych, niezachowania formy przelewu bankowego, ale w kwotach mogących świadczyć o unikaniu nakazanej przepisami odrębnymi formy rozliczeń. Odwołujący wskazał w ofercie numer posiadanego przez siebie rachunku, wyjaśnił również, że dokonując wpłaty na wyznaczony rachunek zamawiającego w banku P. (...), chciał mieć pewność, iż od razu znajdzie się ona na tym koncie, gdyż za datę wniesienia wadium uznaje się moment uznania rachunku zamawiającego.”.

Do zagadnienia wniesienia wadium przelewem odniósł się również Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 26 lutego 2015 r., III SA/Wr 886/14. W ocenie Sądu wykonawca, który wniósł wadium poprzez wpłatę na rachunek bankowy zamawiającego, a nie poprzez przelew wymagany przepisem art. 45 ust. 7 Pzp2004, powinien być wykluczony. Sąd zwrócił również uwagę, że w art. 45 ust. 7 Pzp2004 „Ustawodawca wyraźnie tu zastrzegł dla czynności wnoszenia wadium w pieniądzu - formę rozliczenia bezgotówkowego poprzez przekazanie określonej kwoty z rachunku bankowego wnoszącego wadium na wskazany przez zamawiającego rachunek bankowy. Imperatywne brzmienie przepisu nie pozostawia wątpliwości co do zamiaru legislatora. Zastrzeżenie to należy uznać za celowy wybór ustawodawcy w procedurze zamówień publicznych, jeżeli się generalnie zważy na konieczność zachowania przy obrocie z udziałem jednostek sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych - zasad legalizmu i przejrzystości finansów, wyrażających się także w zamyśle dopuszczania przedsiębiorców (wykonawców) nie ukrywających przepływów finansowych w swej działalności gospodarczej, tudzież przeciwdziałaniu zjawiskom tzw. „prania brudnych pieniędzy” lub pozostawania w „szarej strefie”.

W wyroku z dnia 13 stycznia 2014 r., KIO 2966/13 Krajowa Izba Odwoławcza odniosła się do ważności wniesienia wadium w formie wpłaty gotówkowej w kasie zamawiającego.

W ocenie Krajowej Izby Odwoławczej „Istotnymi zagadnieniami wymagającymi rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie była kwestia oceny czy Odwołujący wniósł wadium do upływu terminu składania ofert (…). W pierwszej kolejności Izba ustaliła, że zgodnie z rozdziałem 6 pkt 5 ppkt 4 zdanie 2 SIWZ - Instrukcji dla Wykonawców wadium musiało być wniesione najpóźniej w terminie składania ofert, tj. do dnia 13 grudnia 2013 r. do godz. 9:00 z dopiskiem „wadium - Utrzymanie bieżące cmentarzy zlokalizowanych na terenie miasta (...)”. Stosownie zaś do postanowienia rozdziału 6 pkt 5 ppkt.3 SIWZ - Instrukcji dla Wykonawców wadium wnoszone w formie pieniężnej należało wpłacić przelewem na rachunek bankowy Zamawiającego, a dowód wniesienia wadium należało dołączyć do oferty.

Odwołujący dokonał wpłaty gotówkowej przedmiotowego wadium w dniu 13 grudnia 2013 r. w kasie Zamawiającego. Natomiast Zamawiający po zamknięciu kasy o godz. 15.00 zawiózł posiadane środki pieniężne do (…) Bank (…), w którym uznanie rachunku Zamawiającego kwotą wadium w wysokości 3.000 zł nastąpiło o godzinie 15:43:46, co potwierdza wydruk bankowy z dnia 17 grudnia 2013 r. Powyższa sytuacja faktyczno - prawna skłoniła Izbę do stwierdzenia, że wniesione przez Odwołującego wadium zostało dokonane z zachowaniem formy przewidzianej w art. 45 ust. 6 pkt 1 Pzp2004, jednak w sposób sprzeczny z treścią ust. 7 tegoż przepisu ustawy, w myśl, którego wadium wnoszone w pieniądzu wpłaca się przelewem na rachunek bankowy wskazany przez zamawiającego. Izba stwierdziła przy tym, że konkretyzacja powyższego przepisu art. 45 ust. 7 Pzp2004 nastąpiła w sporządzonym przez Zamawiającego powołanym wyżej wymogu rozdziału 6 pkt 5 ppkt.3 SIWZ. Wbrew wyraźnej dyspozycji przepisu art. 45 ust. 7 Pzp2004 określającego sposób wniesienia wadium w pieniądzu Odwołujący dokonał fizycznej wpłaty gotówkowej w kasie Zamawiającego. Na tle tej sprawy Izba reprezentuje zapatrywanie, że wystąpiły przesłanki z przepisu art. 24 ust. 2 pkt 2 Pzp2004 do wykluczenia wykonawcy z powodu nie wniesienia przez Odwołującego wadium do upływu okresu składania ofert. Zdaniem Izby nie wniesienie wadium w rozumieniu powołanego wyżej przepisu, to nie tylko sytuacja braku wniesienia wadium w formie prawem przewidzianej, lecz również niewniesienie wadium w sposób niewynikający z przytoczonych wyżej norm prawnych (art. 45 ust. 7 Pzp2004). Przy tym argumentacja Odwołującego o wystarczającym faktycznym, realnym zabezpieczeniu jego oferty nie ma - w ocenie Izby - żadnego znaczenia, a to chociażby z tego powodu, że przyjmując za poprawne takie wnioskowanie, należałoby uznać, że również forma wniesienia wadium nie jest istotna, skoro istnieje zabezpieczenie finansowe oferty. Taka interpretacja art. 24 ust. 2 pkt 2 w związku z art. 45 ust. 6 pkt 1 i ust. 7 Pzp2004 zaprezentowana przez Odwołującego nie znalazła aprobaty Izby z uwagi na jednoznacznie sprecyzowane brzmienie powyższych przepisów i wyraźne wymaganie ustawodawcy w tym zakresie. Z powyższych względów należy przyjąć, że podjęta przez Zamawiającego decyzja o wykluczeniu Odwołującego z przedmiotowego przetargu mieściła się granicach przepisu art. 24 ust. 2 pkt 2 Pzp2004.